66 jaar geleden

Image via WikipediaVandaag is het 66 jaar geleden dat de eerste atoombom geworpen werd op Hiroshima. Drie dagen later was het de beurt aan Nagasaki. Sindsdien kenden we vele atoomproeven waarvan vooral Bikini berucht bleef wegens de extreem hoge radioactiviteit. Een Japans schip dat voorbij het eiland voer werd besmet, en 14 van de bemanningsleden kregen kanker. Bijna alle stierven er aan. Nadien kenden we ook Tjernobyl  en onlangs Fukushima... En dan zwijgen we over de vele "kleinere" rampen met kerncentrales...

Kernenergie...
Toppunt van menselijke waanzin ?
Men is, na de opsomming van al de rampen meteen geneigd om volmondig "JA" te schreeuwen, maar wellicht zullen dan vele mensen die door bestralingen hun kanker wisten te overwinnen gaan steigeren...
Radioactiviteit en kernenergie zijn dus, zoals zowat alles, een medaille met twee kanten.

Er is wellicht geen volkomen slecht, net zoals er wellicht geen volmaakt goed bestaat. Alles wat des mensen is, lijkt de twee kanten in zich te hebben.
Het is ook niet nieuw. In iedere godsdienst die ik ken, is er goed en kwaad tegenover elkaar gesteld, in de mens en in zijn gedragingen.
Maar is dat ook wel zo ?
Is het niet zo dat het kwade vooral een iets is, dat tegengesteld is aan het belang van de gemeenschap of van een individu van de gemeenschap? Om het anders te stellen, kan een mens die helemaal alleen op een wereld is, wel kwaad doen?

Je zou kunnen stellen dat zelfmoord nog kan, maar waar wij zelfmoord als een zonde, als een kwaad zien, doen ze dat in andere culturen helemaal niet. In Japan kan zelfmoord als heel moedig genoemd worden, en wat we nu zien bij de Moslim zelfmoordterroristen lijkt me ook niet te zeggen dat ze ginder zelfmoord de facto veroordelen. Het is dus maar zeer de vraag of zelfmoord wel een kwaad is. Het is het voor ons, vanuit onze Westerse cultuur, onze katholieke achtergrond wel degelijk een kwaad, maar het kan dus best in een even vol geloof en vanuit een gedegen culturele achtergrond, net andersom zijn. Ik voel me dan ook niet geroepen om daar een oordeel over te vellen.

Maar in dat licht lijkt het dus inderdaad dat kwaad, zonde, er slechts is als er medemensen zijn.
Dat staaft mij in mijn overtuiging, dat godsdienst, naast het Godsbegrip vooral een opvoedende taak heeft en had, en een systeem omvatte voor de versterking van het besef gemeenschap en leven in een gemeenschap.

Op die manier kan iemand die geen godsdienst heeft of wil hebben, niet ontkennen dat godsdiensten op zijn minst een positieve eigenschap hadden als regulator van "de" maatschappij. Daarmee zeg ik niet dat ik altijd akkoord ga met alle punten en komma's van de godsdienst als maatschappijregulator, maar feit blijft dat het een sterke motivering voor de binding aan een maatschappij is en was. Vooral het systeem van straf en beloning was een regulator, die je in alle godsdiensten terug vindt.

Maar duidelijk is geen enkele regulator, noch de wetten, noch de godsdienst(en), in staat de mens van het kwaad te weerhouden. Blijkbaar zit er in ons een neiging naar het individu (egoïsme) en een neiging naar de gemeenschap (altruïsme). En zijn de twee voortdurend in conflict. Bij goede mensen overheerst het ene, bij slechte het andere. Toch lijkt het me dat het slechte in de mens de overhand heeft. Wellicht omdat in dat egoïsme ook het behoud van je eigen ik zit. Het vergaren van geld en macht is in se niets anders dan een zich veilig stellen tegen alles en nog wat.

Gisteren zijn we opgeroepen naar het Tehuis voor bejaarden, omdat tante nu heel slecht ligt... Ze eet niets meer, kan amper nog wat drinken, en de dokter nam de beslissing dat het geven van orale medicatie niet meer mogelijk is in deze omstandigheden. Daar tante iedere poging om een baxter aan te leggen verhindert (ze trekt de naald telkens weer uit), is het toedienen van medicatie alleen nog mogelijk voor de zaken die men kan inspuiten, maar sommige medicamenten voor haar hartritmestoornissen zijn niet te verkrijgen in een inspuitbare vorm... Met andere woorden, wellicht zal het nu heel snel gaan. En komt de dood als een verlossing van het levensmoede lichaam.
Ze kent ons nog, want ze greep onze handen vast, en drukte die verscheidene keren aan haar lippen, als een duiding van haar liefde voor ons. Praten gaat immers niet meer.

En dat brengt er mij op, dat op een gegeven moment, dat egoïsme blijkbaar niet meer werkt in de richting van zelfbehoud, maar dat er moment kan komen, dat de levenswil op is. Ons moeder zei regelmatig dat ze geen zin meer had om nog langer te moeten leven, ik zie dat nu ook bij tanteke... Deze mensen zijn niet geneigd tot zelfmoord, maar ze verlangen naar de dood, als verlossing. Ik geloof niet dat tanteke pijn heeft, althans niet lichamelijk, maar net als mijn moeder verloor ze een kind, kende ze veel leed en takelde ze langzaam af. Dergelijke mensen houden er niet van echt helemaal afhankelijk te worden. Voor hen hoeft het allemaal niet meer, en tante ligt nu langzaam uit te doven als een kaarsje... En hopelijk mag ze net als moeder zaliger, in haar slaap gaan, zonder het misschien zelf te weten...

Wie het geluk heeft op die manier te mogen sterven, lijkt dan ook het kwaad in de mens achter zich te hebben gelaten. Omdat ze zichzelf achter laten...

Misschien is het te sterk om te stellen dat het IK de bron is van alle kwaad, maar het lijkt er toch héél sterk op...

tot de volgende ? (foto: Nagasaki voor en na de atoombom...)