maandag, juni 08, 2015

de appel

Eigenlijk begint het verhaal met een vergeten appel.
Helemaal achteraan in de lade van de koelkast was hij blijven liggen, verstopt achter de groenten en het nieuwere fruit.
En pas toen de lade bijna leeg was, en Anny hem eens wou schoonmaken, zagen we de appel.
Een verrimpeld klein bolletje, nog wel met de mooie appelkleur, maar het zag er uit als de Methusalem onder de appelen...

Toen ik kind was, was er nog geen frigo, waren er een heleboel dingen die echt seizoensgebonden waren, en dus stond het bewaren hoog op het lijstje van vereiste kennis van iedere huisvrouw. Ook ons moeder was een genie in het bewaren, van vlees, van bonen, zelfs van eieren... en uiteraard ook van appelen.

In de tijd van de appeloogst werden er massaal appelen gekocht, en die werden netjes in houten fruitbakjes, op een laag krantenpapier op de zolder gezet. Daar bleven ze goed. We moesten ze nu en dan wel eens "verlezen", dat wil zeggen, de appelen die een spoor van rot vertoonden er uit rapen. De appelen die niet helemaal rot waren die dienden nog voor de appelmoes. Maar één rotte appel in de mand kan heel de mand aansteken. (Dat hoorde vroeger bij de "opvoedkundige zegswijzen en spreuken)

Na enkele maanden waren die appelen best nog lekker, maar ze zagen er niet uit. Het waren allemaal van die verrimpelde bolletjes, net als de appel uit mijn koelkast.

Wetenschappelijk is het makkelijk uit te leggen: het vocht uit de appel verdampt, vervliegt, en eigenlijk droogt de appel uit. Daardoor wordt het volume kleiner, maar daar het vel niet mee krimpt, gaat het in rimpels liggen...

Ik was er een beetje verwonderd van, want het was één van die moderne rassen, en ik had niet verwacht dat die nog steeds dat vermogen hadden.

Nu eten we veel gezonder dan toen, want zowat heel de winterperiode aten we bewaarde dingen (met uitzondering van de groenten die tegen de vorst kunnen, en groenten die op een manier bewaard werden die geen merkbare veroudering veroorzaakte. (Bijvoorbeeld, prei en wortelen, die in de grond of aangeaard bewaard worden). Maar voor de rest: allemaal bewaarde dingen. Minder vitaminerijk, en ook iets minder smakelijk. Vlees werd hoofdzakelijk gezouten of in vet bewaard, wat ook niet echt de gezondste manier is om mee te leven.

Het gevolg was, dat de meeste mensen, na de winter, het nuttig vonden om het lichaam eens te kuisen, en daarvoor werd een purgeermiddel genomen, zodat je eens hevig de diarree had, en dan was zogezegd al het vuil van de winter uit je lijf.  Steevast kregen we dan ook nog eens de diarree van de eerste nieuwe aardappels met nieuwe worteltjes en nieuwe erwtjes, het typische menu om eens echt fris en nieuw te eten...

Nu is er geen mens meer die naar de apotheek gaat om in het voorjaar eens lekker (???) de diarree op te roepen... Dat hebben we allemaal niet meer nodig, want we ten het ganse jaar alsof het lente is. En dat is het ook, we importeren de lente, we importeren het verse fruit, de verse groenten. We eten vers-geplukte ananas, en passievruchten en granaatappelen...
In het begin dat die vruchten uit het zuiden hier arriveerden, waren dat sinaasappelen en mandarijntjes, en daarmee hadden we het zowat gehad.
Heel veel van de dingen die we nu normaal vinden, waren toen voor ons gewoon onbekend. We hadden hoogstens een gelezen over die dingen.
Nu zie ik op de rommelmarkt een mooie voluptueuze negerin in zo'n heerlijk zonnig kleed, maniok eten en bakbananen. En ik at al de meeste van die vreemde dingen minstens één keer. (Soms was dit genoeg, want ik vind ze lang niet allemaal lekker).

Als ik naar Auchan ga, dat is de grootste onder de winkels die ik regelmatig frequenteer, dan slenter in nu en dan eens langs de toonbaken met groenten en fruit... En daar liggen dan nog heel wat dingen waarvan ik niet weet wat het is, of hoe je het zou moeten opeten... Er liggen kleurige dingen bij, maar ook saaie bruine dingen, kleine vruchten maat ook joekels van dingen met vreemde vormen. Vruchten met stekels of scherpe boorden op, felgeel of knal - bijna fluo- oranje...

Soms stel ik me vragen als ik de prijs van die dingen bekijk... Als dat hier zo goedkoop aangeboden wordt, na een reis van duizenden kilometers, hoeveel kreeg de boer ginder ver dan??? Of liever kreeg hij niet. Want eigenlijk kan het niet dat die mensen er een menswaardig loon voor ontvangen hebben. Wij vreten van hun armoede.
Letterlijk.

En we kunnen eens hevig doorbomen over het ecologische aspect van het vervoeren van nieuwe aardappeltjes midden in de winter, zodat je met kerstmis nieuwe patatjes kunt eten... Op de kap van een arme boer ergens in de Andes.
Vliegtuigen die kerosine zuipen vliegen heen en weer met patatten.
djudedju

Moeten we niet eens wat meer nadenken voor we ingaan op al die luxe?
Moeten we naast een actie voor "Schone kleren" ook niet eens nadenken over een actie over schoon fruit en schone groenten?

... en moeten we niet eens nadenken over het feit dat we hier haast niet meer onze eigen voeding kunnen kweken, want we jagen de boeren weg voor een pote klei om stenen mee te bakken.
djudeju dedju !

tot de volgende ?



2 opmerkingen:

Sopdet Si zei

Ergens vind ik het jammer dat een groot deel van die kennis verdwenen is. Af en toe ga ik eens kijken in die oude kookboeken, hoe deden ze het vroeger... Jammer genoeg heb ik hier thuis voornamelijk informatie over conserveren in een bokaal. Vers is zoveel lekkerder.
Seizoensgebonden eten lijkt le al een mooi begin en ik hoop dat het een trend wordt.

een beetje zoet, een beetje zuur zei

Ha, ik heb nog enkele kookboeken van voor en zelfs eentje vol met briefjes van tijdens de tweede wereldoorlog. In deze vind je niet alleen bewaarmethoden, maar zelfs echte nood-recepten, zoals taarten maken op basis van aardappelen...