Bloemekees

Gisteren was er weer bezoek, nu van enkele leden van Crea, en natuurlijk van Chantal. (Ik denk dat zij het bezoek van Samana-Mater-Welden wat orkestreert)

Dat is leuk voor Anny, kan ze rustig zitten luisteren naar alle nieuwtjes uit Mater.  Adrienne had druiven mee, en Godelieve een mooi boeket bloemen uit de tuin. We moeten wat wringen om al de bloemen een deftige plaats te geven. De verpleegsters lijken ook plezier te hebben in al de mooie bloemen (vooral orchideeën). Het is ook mooi ! Al die kleuren, en geef toe een bloem is opwekkend ! ( Allee, ik vind dat toch ! Maar ja, ik ben dan ook een bloemenzot ! Ik kan geen bloemenwinkel voorbij lopen zonder eens te loeren en in veel gevallen iets te kopen...)


Toen het bezoek aanstalten maakte om terug huiswaarts te keren, kwamen Els en Lieselotte binnen. Godelieve dacht dat het de tweeling was... Els was als mama van Lieselotte heel erg gevleid ! (Hoe zou je zelf zijn !)

Ik ben dan naar huis gegaan, en heb Els en Lotje bij Anny gelaten.

Ik zit daar iedere dag 4,5 à 5,5 uren. Ik slaap niet zo goed (een mens zou van minder prakkiseren!) en ik loop moe... Eén voordeel heeft dat wel, ik vermager geleidelijk door, ondanks ik daar iedere dag koekjes bij de koffie eet.

Hoe langer ik daar in de palliatieve verkeer, hoe meer bewondering ik heb voor de instelling en vooral voor het personeel. Als er geen bezoek is, dan zie je zeker 2 à 3 keer op een namiddag. (Over de voormiddagen kan ik niets zeggen, omdat ik nog maar één keer, (door die uitzonderlijke hittegolf) een paar uur in de voormiddag op bezoek was.

Ze verzorgen Anny veel meer dan je in een hospitaal verwacht van verpleegsters ! Er zijn er in verhouding ook veel meer! En ik kan niet anders dan denken dat het eigenlijk zo zou moeten zijn voor alle zieken... De gewone verpleegster, op een gewone afdeling in de kliniek, of de verzorgende in een rusthuis kunnen dit echter niet doen, daar ze met veel te weinig personeel zijn, om echt persoonlijke aandacht te geven aan de zieken. Jammer, want het is zo mooi en je ziet hoeveel deugd  die aandacht doet aan de zieke medemens !

Ik denk dat je, als er geen uitzicht meer is op herstel, nergens beter kunt zijn dan in een palliatieve afdeling. Thuis zeg je ? Ik weet het niet ! Ik zou, zelfs niet met de hulp van Veerle, kunnen doen wat die mensen voor Anny doen. Bovendien zijn we niet geschoold en het is me meer en meer duidelijk hoeveel technische vaardigheden vereist worden van een verpleegster ! Nee, zeker in ons geval, is er geen betere oplossing dan deze.

Dat men in Aalst alles op alles heeft gezet om in Ronse een plaats te vinden, wat voor mij (en de meeste bezoekers) heel wat minder ver is, daar ben ik hen nog steeds dankbaar voor.

Deze namiddag komen Roland en Rosa uit Tielt op bezoek. Dat zal deugd doen hen ook nog eens te mogen zien !

... en zo stappen de dagen in een heel traag ritme voorbij... en doen we alles wat we kunnen om voor Anny het geestelijk draaglijk te maken en te houden.
Maar het is, ondanks alles, lastig.
en ik ben moe, moeder, moest...

moe

Wat ben ik blij dat Anny niet meer in Aalst ligt, maar in het nabije Ronse... Want ik loop zo verschrikkelijk moe.
Gek eigenlijk, want het is niet ver rijden, en daar zit je, babbel je wat, zever je wat tegen de verpleegsters en kijk je wat TV...
Maar dat is het niet wat u moe maakt.
Het is niet makkelijk te omschrijven, maar het is het feit dat Anny daar ziek ligt, dat er eigenlijk geen hoop meer is...
Ze heeft - gelukkig maar - geen pijn, toch niet lichamelijk, maar ik zou wel eens in haar hersenen willen kijken... Hoe ze zich voelt.

En je kunt niets doen.

Ze krijgt gelukkig wel behoorlijk veel bezoek, en haar kamer is bijna verandert in een bloemenwinkel.

Het bezoek doet haar deugd, maar als het te lang duurt, of te druk is (in aantal personen of in het gebabbel) dan zie je dat ze moe wordt. Dan is het tijd om haar gerust te laten.

Vannacht sliep ik slecht, door een slecht (!!!) geweten... Ik was tot het besef gekomen dat ik het bakje van de TV op de tafel had laten liggen, buiten het bereik van Anny... Eigenlijk is dat niet zo erg, de verpleegsters zullen het met graagte aan haar geven, maar ik ben het vergeten !

Dat is maar een klein voorbeeldje, hoe je voortdurend, dag en (haast heel de) nacht met haar bezig bent.

Nu ja, we zijn al heel lang samen, en de laatste 25 jaar zijn we eigenlijk voortdurend samen geweest, want zo lang zit ik al thuis met mijn rug... Nu ben ik, op dat gebied véél beter dan was gedurende meer dan 20 jaren. Volgens de dokter heeft dat iets te maken met een stadium in de slijtage... Ik durf niet te vragen wat de gevolgen zullen zijn van verdere slijtage, maar ik ben in ieder geval blij dat ik nu meer kan dan vroeger. Maar niet genoeg om ...

Ach, wat zit ik hier te zagen
Ik ben moe
machteloos
verdrietig
... en ik mag het niet tonen...

djudedju

De prachtige orchidee met de naam van de broer van Anny (Alberik Vandenbroucke) staat nu met twee mooie bloemen te pronken !

Klagen...

Als ik naar de palliatieve afdeling stap, moet ik door een lange gang met ziekenkamers...

Heel wat kamerdeuren staan open, wellicht door dat goede weer en de warmte ? Veelal is het bezoekuur (In de palliatieve kun je altijd binnen), en dan hoor je - willen of niet - wel eens wat van de gesprekken in die kamers.

Wat je meest hoort is klagen...

Inwendig schud ik dan mijn hoofd.
Anny klaagt niet, en ze ligt bewust op de dood te wachten.

In die ziekenkamers liggen de meesten (god zij dank) te wachten op hun genezing.  Dat ze pijn hebben zal wel juist zijn, en ik zag er al minstens twee met afgezette ledematen, wat ook niet leuk is... Maar toch vergelijk je...

Zelfs toen Anny zo verschrikkelijk veel pijn had door de chemo, klaagde ze niet. Je hoorde haar alleen als ze iets moest doen, waarbij ze de pijnlijke zones gebruikte... Als ze iets dronk, dan deed haar mond vol aften zo veel pijn dat je haar gezicht zag vertrekken, en na het pijnlijke slikken hoorde je soms, heel zachtjes, "'t Doet zo'n zeer !"... En toen ze plots de diarree kreeg, en ze haar moesten afwassen, en daarbij onvermijdelijk ook haar gat moesten afwassen, toen hoorde ik haar zachtjes een haast jankend geluid maken... De verpleegsters hadden medelijden en deden alles om het haar zo comfortabel mogelijk te maken...

Maar als ze vroegen "Heb je pijn ?", dan was het antwoord eerst "nee...", en dan na wat aandringen, "Mijn mond..."

Ik weet uit ondervinding (na meer dan 50 jaar gehuwd ken je elkaar door en door), dat het héél erg moet zijn voor Anny klaagt...

Toch vel ik geen oordeel over die zieken in de lange gang...
Pijn is een strikt individuele ervaring. De pijngrens ligt voor iedereen anders. En dan nog moet je daarbij rekening houden met het karakter van het individu...

Ik las ooit een mailtje over een oude man die binnengebracht werd in het bejaardentehuis... Heel de tijd stoefte hij over hoe mooi alles was, het gebouw, de gang, de trappen, de lift... en nog voor hij aan zijn kamer was, was hij al bezig hoe mooi en geriefelijk zijn kamer was...  De verpleegster vroeg hem verbaasd hoe hij dat kon zeggen, zonder het gezien te hebben???  Hij antwoordde rustig: "Jonge dame, er zijn twee manieren om het leven te bekijken: je klaagt, bent nooit tevreden met wat je hebt, of je stelt voor jezelf vast dat je gelukkig bent en dat alles wat je hebt goed en mooi is... Als ik hier kom, en me vooraf voorspiegel dat het bejaardentehuis een soort gevangenis is, dan zal ik hier steeds ongelukkig en chagrijnig zijn. Als ik mezelf voorhou dat het hier goed is, alles echt goed is, dan ben ik hier gelukkig.

Dat is net of je je glas halfleeg ziet, of halfvol...

Wij hebben in ons leven heel wat meegemaakt, ook heel pijnlijke dingen...
Je kunt je gaan wentelen in het verdriet, of je kunt dat verdriet op de achtergrond duwen en genieten van wat er wel nog is...
Dat hebben wij steeds gedaan...
En we zijn steeds gelukkig geweest, ondanks alles.
En wie ons kent weet dat we heel erge dingen hebben meegemaakt.
Toch gelukkig zijn en gelukkig blijven...
Het is een bewuste keuze.

Pasgetrouwd konden we ons geen TV permitteren. We hebben dit nooit als een gemis ervaren. We hielden onszelf voor dat je dat niet nodig hebt om gelukkig te zijn... Pas toen ik een job kreeg waarbij ik heel veel avonden uithuizig was, heb ik gezegd dat we misschien beter een TV konden kopen, omdat Anny zoveel avonden "alleen" zou zijn. Dat "alleen" staat tussen haakjes, omdat de kinderen er al waren, maar die waren nog klein en zaten 's avonds al in bed...

Het is een manier om te leven. Tevreden zijn, en jezelf de tevredenheid voorhouden.

Dat is geluk.
... en geluk, dat kost geen geld.

Nu krimpt mijn ziel ineen van het verdriet omdat ik mijn Anny zie sterven, maar ik weet dat ook dat me niet zal mogen beletten om toch tevreden te zijn met wat dan rest... Klinkt dit eigenaardig ? Boeddha zei reeds dat je niet moet treuren over het verleden, want je kunt het niet veranderen, je moet je niet ongerust maken over de toekomst, want de toekomst komt toch... Leef in het nu, en maak van dat nu het beste wat er van te maken is... Ook al heb je pijn, heb je verdriet, maak er het beste van en "be Happy !"

Er is nog een heel goed punt aan die manier van leven ! Als je steeds loopt te klagen en te zagen, dan zie je dat de mensen je vermijden. Het is niet leuk om steeds te luisteren naar klachten! Ben je positief ingesteld, dan heb je veel makkelijker en veel vaker mensen om eens mee te babbelen...

Te, te, te warm...

Gisteren ben ik dus, zoals met haar besproken, niet op bezoek geweest bij Anny... Het is te warm om nog gezond te zijn.
Gek genoeg heb ik er deugd van gehad, van die dag "vacantie"... Niet dat ik ze niet heb gemist, niet dat ik toch op het punt stond om toch maar... Maar ik heb het niet gedaan, en ik heb het gevoel dat ik wat heb kunnen recupereren...dat ik een beetje minder moe ben...

Gisteren moest ik mijn plan trekken, Veerleke is enkele dagen op verlof. Vandaag kwam Els om een paar dingen te doen, waar ik moeite mee heb. (Onder meer eieren rapen bij de kippen... Die rotbeesten leggen niet in de legbak, maar in een voor mij onbereikbare hoek.)

Deze morgen zag ik dat de vijver onrustwekkend laag stond. De verdamping heeft heel wat water doen verdwijnen... Ik heb dus wat water bij gedaan, nadat ik eerst de keuken onder water had gezet. De verbinding in het oprolsysteem van de waterdarm, bleek los gekomen... Vlug de kraan dicht, en het euvel gezocht en opgelost...

Nu ja, verdamping in huis, is dat niet goed voor de afkoeling ?

Nadat Els was gekomen, ben ik, voor het eerst, de voormiddag op bezoek gegaan (nog steeds voor de warmte !)... En ik zou deze middag dan in het restaurant iets gaan eten. Nog eens aan de verpleegsters gevraagd waar het restaurant ergens was, en ik op zoek...

Moeilijk was het niet, en zodra ik het cafetaria zag, kon ik me wel voor de kop slaan !!!  Enkele jaren geleden, ben ik nog op onderzoek geweest in Ronse (toen ze vaststelden dat ik ouderdomsastma heb), en dan zijn we, na het doktersbezoek daar iets gaan eten... Ik herinnerde me daar niets van, en Anny dus ook niet.

Oud worden zeker ?

Anny zat bij mijn bezoek in de zetel. Dat is verfrissend, maar ze is zo klein, zo mager geworden, en daar zie je dat nog veel beter...

Het doet zeer haar zo te zien, maar ze houdt zich sterk, wellicht sterker dan ze zich eigenlijk voelt. Zo ken ik haar...
djudedju, dat doet zeer !

Warm !!!

Toen ik omstreeks 12 uur deze middag naar Ronse reed, was het op de thermometer van de auto 28 graden, en de ervaring leert me dat dit ding behoorlijk juist werkt...
De airco doet overuren, maar zo ken je de luxe van het rijden in een behoorlijke temperatuur.

En dan kom je in de kliniek, en daar ligt Anny, met nog een extra-deken op haar bed, de dekens opgetrokken tot aan haar kin...

Ik zweet van er naar te kijken alleen...

Morgen geven ze nog warmer en donderdag zou het gewoon heet worden...

Toen ik rond 16.30' uur naar huis reed, was het in de auto verschrikkelijk warm ! Vlug starten, en de airco zijn werk laten doen ! Voor de airco echter pak krijgt op de omgevingstemperatuur wijst mijn thermometer 39°... Dat is dus de temperatuur ergens onderin de wagen. Na een tijd rijden komt de temperatuur wat omlaag, en blijft staan op 34°... Warm ! Binnen in de wagen is het goed, de airco doet zijn werk, maar ik stel toch vast dat ook dit brandstof verbruikt... Niet zo erg veel, maar toch merkbaar !

Morgen ga ik me nog eens riskeren, maar ik denk dat ik overmorgen toch maar eens forfait zal geven... Ik moet zien dat ik zelf niet ziek wordt, dat zou betekenen dat ik een hele tijd niet kan gaan. Dus morgen een bezoek, maar wat korter...

En nu maar zorgen dat we genoeg drinken !

Alle rolluiken naar beneden en boven en beneden zorgen voor ventilatie om de temperatuur dragelijk te houden.
Vannacht de ramen niet openen, en dat eventueel pas heel vroeg in de morgen toch eens testen en kijken of de buitentemperatuur lager is dan de temperatuur van binnen...

Erg dat we door het mooie weer verhinderd worden om bij Anny te zijn.
Haar toestand blijft ongeveer status quo, en ik hoop dat de slechte luchtkwaliteit ook voor haar niet belastend is. Ze drinkt gelukkig veel water.

Soms voelt het dagelijks op bezoek gaan aan als een last, maar als het uur waarop ik gewoonlijk ga daar is, dan kan ik mezelf niet inhouden. Je wilt er naar toe..
Na al die jaren lief en leed te delen, kun je niet zonder elkaar !

't Doet pijn !

de dagen rijgen zich aaneen...

Eigenlijk is er geen "nieuws" te melden, alles gaat verder zijn gangetje, heel stilletjes de berg af.

Regelmatige bezoekers laten me weten, dat ze weinig verandering zien. Ze hebben gelijk, als ze mensen ziet, dan is ze veel alerter dan anders, dan fleurt ze wat op, dan heeft ze iets om zich op te richten... Als ik daar alleen zit met haar, dan zie ik haar steeds vaker de ogen sluiten, niet echt slapen, wat rusten of wat innerlijk afzonderen, of gewoon steeds meer moe zijn ?

Ze heeft geen pijn, ze eet wat, ze drinkt veel water... Alles lijkt dus nog min of meer in orde.

En toch...
Ik kan het niet helpen, ze gaat stilletjes de berg af...
Als ik 's middags de kamer binnenga, dan vind ik haar steeds meer slapend...

Gisteren hoorde ik haar praten aan de telefoon, over de toekomst, net alsof ze binnenkort genezen naar huis mag...  een vlucht in een wensdroom? Of gewoon eens de ziekte kunnen vergeten?
Ik heb er niet op gereageerd, ze kan er maar eens deugd van hebben om nog eens - ook al is het in een wenswereld - ik gun het haar meer dan ik kan zeggen !
Maar mij doet het op een of andere manier pijn, het confronteert me met de feiten.
Waar zij gelukkig even weg is van dat dreigende, duwt het mij er des te harder in.

Gek.

De psyche van de mens is een gek ding.

en we keken verder naar de TV
Na de film eens terug zappen naar de koers en horen dat Van Aert zo lelijk gevallen is...
Jammer, ik zag hem graag vechten, hij lijkt wat op die oude vechtjassen van coureurs van toen... à la Briek Schotte en co...

Zondag is het 50 jaar geleden dat ze op de maan landden, dat Merckx de koers won en blijkbaar ook 50 jaar geleden was Woodstock daar... Ik herinnerde me niet dit dit ook in dat jaar was.  Bij mij kampen de landing op de maan en Merckx al jaren om de belangrijkste plaats in te nemen in mijn herinneringen... Woodstock neemt maar een heel klein plaatsje in, al zijn sommige van de vedetten van toen nog steeds bij mijn "grootsten"...

Ik moet nog ergens dat gazetje van de tour hebben liggen (van Het Volk)...

Maar wat zich nu afspeelt in mijn leven zal ongetwijfeld een veel grotere plaats innemen, het zal wellicht vechten zijn, om er niet aan vast te blijven hangen, om weer te leren leven... Gek dat ik daar al aan denk.
Wat ga ik doen met Samana (ziekenzorg) ? Ga ik weer actief een rol spelen ? Ga ik het kunnen opbrengen om weer Klaas te zijn bij Okra ?
Ik weet het niet...
Momenteel zeggen al die dingen me niets... Maar ik weet dat ik me niet mag opsluiten, me niet mag laten gaan, maar dat het moeilijk zal zijn... We waren altijd samen, ook daar...

djudedju

't Is niet eerlijk !

't smeult nog...

Ik zie haar steeds meer en meer de ogen sluiten...
"Heb je goed geslapen ?" "Ja, en jij ?"
Nog wat babbelen over wat er te eten was, bij haar en bij mij, een kop koffie halen, en dan komen de verpleegsters weer binnen...
Ze leggen haar weer wat beter, trekken de lakens recht en babbelen nog wat, allemaal heel luchtig en vrolijk... Een verpleegster gaat een nieuwe fles water halen, en begint plots bij het binnenkomen, te lachen. "dat hangt hier al zo lang, en ik had nog nooit gezien dat daar geschreven staat: "In het leven is het niet allemaal rozengeur en manneschijn..."
We lachen allemaal wat, al zie ik dat het Waalse verpleegstertje niet meteen snapt wat er aan de hand is. Ze spreekt perfect Nederlands, maar dergelijke taalfoutjes zijn niet zo makkelijk te snappen.
Ik moet soms ook grappige zinnen in het Frans twee tot drie keer lezen, en soms snap ik het nog niet. En als je iets dergelijks moet zoeken in een woordenboek, dan is het ook niet altijd te vinden, omdat het soms over een woord gaat dat totaal anders is geschreven, maar dezelfde klank heeft...

De TV staat te spelen en we kijken wat. Nu en dan kijk ik eens op zij, en nu en dan zie ik dat haar ogen gesloten zijn...

als ik een vergelijking mag maken, 't vuur smeult nog, maar nu en dan zie je een kooltje uitdoven of in as uiteen vallen...

Ik weet van bij de vaststelling van deze ziekte, dat het verschrikkelijk snel gaat, maar hoelang kan een lichaam dat aan?

Ik heb er geen idee van, je zit er bij en je kijkt er naar, en je wou dat je op zo'n moment de macht had om die ziekte in je knuisten te nemen en de kop af te wringen...

Maar het is niet zo maar te vatten
Zelfs met chemo kon men het niet.

Oh ja, ik moet nog een rechtzetting doen, chemo is geen alles-dodend vergift, het doodt de vlug-groeiende cellen en zou de andere cellen met rust laten... Maar of je dat nu weet of niet, het helpt ons niet.

We praten ook over de dood...
" Waar zit je parkeerkaart ?" "In mijn handtas..." Ik kijk en zie het zitten. Ik knik. "Ja, je moet dat dan opsturen hé !" Ik knik.

djudedju
Waar hebben we dat allemaal verdiend?