Image via Wikipedia
Men heeft nog eens een zongenaamd vruchtbaarheidsbeeldje ontdekt, geschatte ouderdom: zo'n 35.000 jaren oud... Een klein ding, een soortement sleutelhanger avant-la-lettre...
Het is een vrouwenfiguurtje, met hele dikke borsten, dikke buik, sterk geprononceerde vulva en dikke billen...Dus concluderen de geleerde bollen: een afbeelding van een vruchtbaarheidsgodin.
't Kan zijn natuurlijk, maar het kan net zo goed een beeldje zijn die door een opgeschoten puber gemaakt werd om zijn puberale dromen te visualiseren...
Ik denk dat godenbeeldjes wellicht veeleer groot gemaakt werden, en ten aanschouwe moesten kunnen staan van de ganse stam, niet zo'n klein sleutelhangermodelletje... Naar mijn eigen innerlijk gevoel kan zo'n sleutelhangermodelletje wel, maar pas, als kopie van het grote...Zo een beetje een geluksbrenger, een fetisj, een schapuliertje als het ware... Maar grote beelden zijn er tot nog toe niet gevonden uit die tijd. Ergens wringt dat een beetje bij mij, en opteer ik dan ook eerder voor het puberale afbeeldingetje, de pornosite van toen...
Ik denk ook dat er pas op het moment dat de stammen relatief groot waren, er tijd en mogelijkheid kwam voor een uitgebreide cultus. In gewoon familieverband was het wellicht niet mogelijk een sacrale priesterfiguur te onderhouden en te laten leven op de inspanningen van de anderen. Nu weten we heel weinig van die tijd, maar wat we er van terugvonden, wijst op heel kleine groepen. Het was pas een tijd later, toen er meer bevolking kwam, dat ook de concurrentie over het jachtgebied groter werd, dat men ook in grotere entiteiten ging samenwonen, om weerwerk te kunnen bieden tegen de concurrerende jachtgroepen van andere stammen... Een beetje te vergelijken met de roedels bij wolven. In de zomer, als er veel wild ter beschikking is leven de wolven apart, maar zodra de winter het wild schaarser en moeilijker bereikbaar maakt gaan ze in roedels op jacht. Wellicht zullen ze dat ook in heel schrale zomers doen?
Op die manier wordt het risico niet alleen kleiner, maar ook gespreider. Als er tijdens een groepsaanval gekwetsten en/of doden vallen, zullen er relatief minder zijn dan bij de aanval als eenling, en bovendien kunnen een deel van de gekwetsten gerecupereerd worden. Je kunt dus veel effectiever aanvallen of verdedigen.
Eens die stammen werkelijk erkende vormen van samenleven werden, zal wellicht ook de specialisatie gekomen zijn, zal men bijvoorbeeld de man die het best vuistbijlen kon maken, ook de taak hebben gegeven om niets dan vuistbijlen en pijlpunten en zo te maken. Men zal hem daarvoor in ruil een deel van het gejaagde wild en geoogste vruchten gegeven hebben. En wellicht kwam er daardoor ook een noodzaak tot regelmentering van de samenleving. Men moest bepaalde geplogenheden in acht nemen, om te kunnen samenleven! Zo moest de een van de ander zijn vrouw blijven, moest er een reglementering komen om te voorkomen dat er inteelt was, want ze kenden de gevaren daarvan...en wellicht is zo die reglementering stilaan in vorm gegoten, en de makkelijkste en handigste vorm was dit te doen via een godsdienst. Gewoon, omdat daar niet alleen de straffen in het kamp boven je hoofd hingen, maar nog veel erger, straffen over de grenzen van de dood heen. Kwam toen het "bewustzijn" van leven na de dood, of was dat er al, en dat werd handig in het systeem ingebouwd...
Die sjamanen, of hoe je die priesters ook wilt noemen, werden al gauw machtige figuren, hadden contact met de geesten, en gebruikten het gezag van de geesten om hun macht uit te breiden. Het waren ook de mensen die alle wijsheid over kruiden en genezen bij hielden, die de geestesverruimende middelen gebruikten om in een duidelijk zichtbare trance te geraken en zo uiterlijk duidelijk te maken dat er contact was met de geesten, met de goden...
Pas dan, toen de tijd er was van de sjamanen, toen pas zal er ook sprake geweest zijn van Goden, en toen pas zal men macht hebben toegekend aan dingen, symbolen...Aan de zon, aan een boom, aan een verdwaalde rotsblok, en tenslotte aan beelden. Voordien, in de tijd van het gezinsverband, van de heel kleine groepen, zullen er ook wel versieringen zijn geweest. Wellicht zal er dan ook wel een enkeling geweest zijn die met een scherp stuk steen, de schors van zijn speer zo zal bewerkt hebben, dat er sierlijke figuurtjes ontstonden, wit op de ontpelde stukken, nog groenig bruin waar de schors er aan gebleven was. En toen zal men op de lans die men gebruikte voor het vissen, een vis hebben uitgesneden in de schors, en op die voor de jacht misschien wel een van die hertachtigen... Toen men met die speer plots precies wat meer geluk kende, zullen de anderen in de kracht van die afbeeldingen hebben geloofd... en zo kwam het een van het ander, en zal er wellicht een puber, in de hoop dat hij een vruchtbaar wijfje kon halen bij een van de naburige gezinnetjes, een beeldje hebben uitgesneden in een stuk ivoor...Geen groot stuk, want ivoor was een bruikbaar iets, dus was het een kostbaar goed...
Is dat het juiste verhaal? Ik weet het niet, maar ik vind het nogal aanmatigend om er zo maar een godinnenfiguur van te maken... Mijn uitleg is minstens even plausibel. Ze moest dik zijn, want dat betekende goed gekweekt, en vet betekende dat ze beter bestand was om de schrale winters te overleven, waarbij het vet een echte levensgarantie was. De dikke buik, dikke borsten, dikke billen waren misschien veel meer een uitdrukking van dat gewenste vet, dan wel een voorstelling van extreme uiting van vruchtbaarheid?
Moderne professoren beweren dat net dit fenomeen van vetopslag, en de daaruit voortvloeiende grotere kansen op overleven, er de oorzaak van zijn, dat de genen voor vetaanleg bij ons nog zo sterk aanwezig zijn... Ik haal dus niet zo maar een verhaaltje aan, het kan een realiteit zijn, misschien wel reëeler dan de theorie over de vruchtbaarheidsgodin...
Schrijven wij niet veel te veel de geschiedenis, zoals wij die zien? Bekijken wij de dingen niet veel te veel vanuit onze wijsheid, in plaats van uit de wijsheid van toen? Wellicht wel! Wellicht zijn een heleboel van de dingen die we vinden van een heel andere betekenis dan wij het toedichten. We staan dan ook heel dikwijls verstomd bij dingen die niet in ons plaatje passen, omdat ons plaatje wellicht niet het echte plaatje van toen is ? Als we zien dat er in die tijd blijkbaar al schedelboringen gebeurden, en met succes, want je kunt aan de beenderen zien dat er nog een hele tijd mee geleefd is, dan staan we voor een ding dat we niet kunnen uitleggen, het past gewoonweg niet in de voorstelling die we ons maken van die mensen van toen... Maar in die tijd zullen schedelkwetsuren misschien heel wat frequenter geweest zijn dan nu, zal dus ook de noodzaak om te proberen die mensen te redden veel noodzakelijker geweest zijn, en zal men er alles op alles gezet hebben om het jagerstal voltallig te houden, want jagers waren de bron van eten. En na, met veel geluk wellicht, een deel van de mensen gered te hebben, gewoon door het zorgvuldig verwijderen van botsplinters bij schedelkwetsuren, gemerkt te hebben dat de genezing er beter kwam bij het tijdelijk open zijn en natuurlijk zuiveren van de wonde, zal er wellicht ooit eens eentje geprobeerd hebben de reeds uren en uren bewusteloze te redden, door een gat te boren in de schedel, onder de dikke buil die duidelijk de reden van de bewusteloosheid was... Dingen ontstaan niet zo maar, het zal ook in dat geval wel stapje per stapje gegaan zijn... We zien die schedeltrepanaties niet alleen in onze contreien, maar bijna over gans de wereld van toen... Ook toen werd blijkbaar kennis al doorgegeven. Lang voor er sprake was van geschriften. Misschien was er wel een soort samenkomst van sjamanen? Want net dat waren ook de genezers!
Heb je ooit in een antiekzaak een bootje zien staan, opgetuigd en al, vrucht van de moeizame arbeid van gevangenen van honderden jaren terug? Als je heel nauwkeurig kijkt, dan zie je dat alle touwen in feite gevlochten zijn van hun eigen haren. Mensen die niets hebben, hebben blijkbaar toch mogelijkheden om dingen te doen, die je eigenlijk in eerste instantie voor onmogelijkheid houdt. Dat moeten wij ons veel meer voor ogen houden als wij spreken over de mensen in die tijd ! De fantasie is veel groter en wordt veel meer geprikkeld bij noodzaak!
Dat is een van de dingen die ik nu betreur bij de moderne mensenkinderen in onze maatschappij! Als ze zitten te spelen met hun nintendo, zal dat voor de mensheid veel en veel minder opbrengen, dan het kind dat ergens zit te spelen met vindvoorwerpen, en die zijn eigen fantasie laat overwerk doen...
Maar daar heb ik het al meer dan eens over gehad... Misschien, heel misschien, heb ik u al eens doen nadenken over alternatieven voor wat ze ons telkens voorkauwen, ook al hebben, net zo min als wij, er ook maar een greintje bewijs voor hun "uitleg"....
tot de volgende ?
Image by Platform 3 via Flickr
