Het gevaar van succes

Image via Wikipedia

Ik heb je al verteld dat ik bezig ben aan een boek over Creatief denken... Waarschijnlijk boeit het mij zo erg, omdat ik zelf wel een beetje tot de groep creatievelingen behoor. Niet dat ik uitvinder ben of zo, maar ik bekijk nogal dikwijls de zaak vanuit een andere invalshoek dan de meesten.
Wellicht dat sommige onderwerpen mij dan extreem aanspreken, omdat ik net daar op tekort kom...Zo las ik een heel hoofdstuk over het gevaar van ... succes.
Eigenlijk gaat het over veel meer, in het boek gaat het over het begrip vastroesten in een bepaalde werkwijze en denkwijze, maar het ene puntje van vastroesten, het succes, dat lijkt mij persoonlijk zo heel erg juist, dat ik ook ongetwijfeld ziek ben dan dat vastroestproces voortkomend uit het succes.

Het begrip is heel simpel: je hebt iets in orde gekregen, geregeld, met succes afgerond, op een bepaalde manier. Telkens als het probleem zich opnieuw voordoet, of telkens een gelijksoortig probleem zich stelt, grijp je terug naar de oude succesformule...

Met andere woorden, je denkt niet meer... Je doet zoals wijlen minister Achille Van Acker, die in zijn beste Frans, met Brugs accent zei: "Z'azi d'abord, et puis z'y réflessi" Of vertaald: Ik handel eerst, en dan pas denk ik erover na...
Dat kan best behoorlijke resulaten geven, maar de vraag is, of dat het beste resultaat is!
Je kunt natuurlijk stellen dat de tijd die je neemt om de zaak telkens en telkens weer te overdenken veelal verloren tijd zal zijn, maar zeker ben je daar niet van, en je kunt nooit -met de hand op het hart- stellen dat je voor de beste oplossing bent gegaan.
Eigenlijk ben je gewoon lui! Je neemt gemakshalve de voor de hand liggende oplossing, de oplossing die je al kent van vroegere vraagstukken...Je werkt kortom, op de school-manier van denken. Net zoals je op school telkens en telkens weer hebt geleerd dat er maar één juist antwoord is, ga je hier ook van die reflex uit. Je kent een oplossing, dus zal dat wel de enige en de juiste zijn.

Eén van de steeds terugkerende taken die ik had in de vakbeweging, was het opmaken van het nieuwe "eisenpakket"... In de sectoren waarvoor ik aangesteld was, waren er telkens overeenkomsten voor twee jaar, en dan moest er weer een nieuwe overeenkomst afgesloten worden over de loons- en arbeidsvoorwaarden voor de arbeiders uit de betrokken sector. Het eeuwige eerste punt was en is wellicht nog steeds de loonsvoorwaarden... Ik herinner me dat ik toen al regelmatig de bedenking maakte, of dat wel zo nodig het eerste punt moest zijn? Ik weet, je kunt moeilijk stellen dat je op een bepaald moment genoeg loon verdient, want in onze materialistische wereld zou je wellicht helemaal alleen staan in die overtuiging, maar mij leken die andere punten veel en veel belangrijker! Als ik nu nog zou werken, dan denk ik, dat in de huidige crisistijd, mijn eerste bedenking zou gaan over de werkzekerheid, en ik zou proberen de arbeiders te overtuigen om eerst op dat probleem na te denken... Een van de denkpistes zou kunnen gaan over de afdankingsprocedure. Stel dat er principiëel geen arbeiders meer zouden kunnen worden afgedankt, tenzij het gaat over "onmogelijkheid van verdere samenwerking of zwaarwichtige redenen", of over door de partijen erkende onmogelijkheid van tewerkstelling door wijziging van de omstandigheden. (Er kan bevoorbeeld door een wijziging in de productie een bepaald soort werk gewoon verdwijnen, en er is geen mogelijkheid door bijscholing de arbeiders te verschuiven naar de nieuwe soort werk). Ik denk gewoon luid op, en stel dit gewoon als een vertrekbasis om een discussie ter zake te beginnen.

Wij hebben in ons Absurdistan een behoorlijk werkend systeem, waarbij telkens de nieuwe loon-en arbeidsvoorwaarden in akkoorden worden gegoten en bekrachtigd, dus een werkelijke overeenkomst tussen partijen. Dat is een systeem die op zich al een zeker evenwicht waarborgt, als tenminste alle partijen bereid zijn te praten. In het andere geval komt het tot een conflict en wordt het een soort machtsstrijd, met alle gevaren van dien. Want dan dreigt men tot een situatie te komen die niet evenwichtig is. Het ideaal is dus dat de partijen elkaar vinden, ergens in het midden. Meestal lukt dit ook. Dit is een systeem die ook bepaalde waarborgen biedt op sociale vrede en dus op een goed arbeidsklimaat, wat ook weer voor alle partijen voordelig is.

Maar het gevaar is dus ook in dat systeem: het vastroesten.
Ik herinner mij zelfs een arbeidsovereenkomst waar de werkgevers liever meer loon gaven dan wel bijkomende inspanningen te doen op de voorwaarden (lees veiligheid en gezondheid) voor de arbeiders. Het ergste was naar mijn gevoel dat de arbeiders die omkoopsom aanvaardden.

Daarom zou het goed kunnen zijn, om eens een soort bevraging te doen bij de gewone arbeiders, er wel op lettend dat de vragen op zich al geen antwoord suggereren. Je zou dit kunnen doen met een vragenlijst op te sturen, waarvan je er dan veel te weinig terugkrijgt, maar ik persoonlijk zou het eens proberen te doen met de vele arbeiders die we zien bij contacten. We krijgen jaarlijks honderden arbeiders over de vloer, met vragen over dit of dat, met verzoeken, over moeilijkheden, over zaken die ze niet krijgen of noem maar op, te veel om op te sommen. We zouden kunnen beginnen met die mensen eens te bevragen, maar doe dit niet echt als "nu gaan we eens een vragenlijst invullen", nee, probeer gewoon eens te weten te komen wat er bij die betrokkene leeft, wat hij aanvoelt in het bedrijf, kortom probeer hem eens gewoon te laten praten over zijn werkervaringen... Wedden dat je soms heel verrassende vaststellingen zult doen ?

Ik heb dit voorbeeld uit eigen beroep gekozen, maar in feite zou je dat in elk beroep moeten toepassen! Je moet voortdurend evalueren, en van uit die evaluatie je vragen beginnen te stellen. Hoe kan het anders, wat zijn de gevolgen als je het nu eens zo zou doen... Begin met in de eerste plaats alles in het meervoud te stellen... Klinkt gek? Toch is het veel logischer na te denken over de resultaten dan over het resultaat, de gevolgen dan het gevolg, de kansen dan de kans, en ga zo maar verder.

Gisteren heb ik eens de held willen uithangen. Bij Bart was er geen eten genoeg voor de kippen, dus haalden we een zak voeder. Bij Bart moet je daar ver mee lopen, dus wilde ik niet dat Anny dat deed, en ik pakte de zak op mijn schouder... De pijn is nu nog aan het wegebben. Anny is kwaad. Ze heeft gelijk, maar anders had zij wellicht de pijn...en is dat dan beter ?

tot de volgende ?