maandag, april 23, 2012

Onze Lieve Vrouw van de skipiste

Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Kerselare, Edelare
Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Kerselare, Edelare (Photo credit: Erf-goed.be)
In 1961 brandde de kapel van Kerselare af. Het druk bezochte bedevaartsoord was niet meer, maar het miraculeuze Onze Lieve Vrouwe beeldje was wel gered. Dus moest er een nieuwe kapel komen.
Er werd een architecturale wedstrijd of zoiets uitgeschreven, en het resultaat was dat er een heel modern iets verkozen werd. De breuk met het oude kapelletje kon niet groter zijn.

De moderne kapel viel niet in de smaak bij de Oudenaardisten, die het alras omdoopten tot "De skipiste"... Kijk maar op de foto, de naamgeving lag eigenlijk wel wat voor de hand.

Nu zit de kapel met betonrot, en staat de hele kapel vol met stellingen om het dak te ondersteunen. Door zijn extravagante stijl kreeg de kapel al het statuut van beschermd monument, en moet het gerestaureerd worden, maar zonder dat het zijn stijl en eigenheid verliest...

Ik vind het een lelijk ding, maar ja, ik hou nu eenmaal niet van die strakke bedoeningen, het voelt mij steeds zo koud, zo kil aan, zo onnatuurlijk. In de natuur vind je heel weinig strakke lijnen, lijnen moeten leven, kronkelen, krinkelen, capriolen vertonen, barsten van levenskracht. Niet dat ik voorstander ben van de rococo, maar dat zie ik eerlijk gezegd nog liever dan de skipiste van Kerselare. De natuur is , als je het hem (haar?)toelaat, uitbundig !

Betonrot... Als ik in de academie te Zottegem zit, dan kan ik genieten van het zicht op de oudste betonskeletbouw van België... En daar is nog niets mis mee, het is zelfs een heel mooi gebouw, dat jammer genoeg leeg staat te staan... (lees maar in mijn vorige blogs). Waarom zit er dan in dat toch nog recente gebouw in Kerselare (Edelare) wel betonrot?

Eén van de mogelijke redenen is dat men de samenstelling van de beton al enkele keren heeft gewijzigd. Nu en dan probeert men de beton goedkoper, of sterker, of sneller drogend, of weet ik veel wat allemaal te doen doen. Eén van de zaken die men ooit volop in de beton kieperde, was "vliegas"... Vliegas is een afvalproduct, te vinden bijvoorbeeld na de verbranding van kolen in de elektriciteitscentrales, zoals er eentje hier vlakbij staat in Ruien... Vliegas is een eigenaardig product, dat je door aanstampen alleen al kunt veranderen tot een harde massa, tot een soort "beton-achtig" geheel. Dus lag het voor de hand dat aan de beton toe te voegen...  Deze beton is een van de soorten die al zeer snel begint te lijden aan betonrot. Ik weet niet of in de kapel van Kerselare ook deze stof zit, maar feit is dat het eigenlijk al veel te snel aan het rotten is gegaan. Als je in Rome in het Pantheon staat, dan zie je beton uit de tijd van de Romeinen, nog steeds zonder rot... Om maar iets te stellen.

We hebben jaren gekend dat we dachten dat de volksdevotie voor miraculeuze beelden aan het verdwijnen was, maar de laatste jaren zie je het aantal bedevaarders weer stijgen ! En geen klein beetje, het neemt hand over hand toe. Een beetje gek eigenlijk, je ziet bijna geen mens meer in de kerk, maar ze gaan wel op bedevaart.

Het beeldje van O.L.Vr. van Kerselare is heel oud, maar je kunt er amper nog een miniem stukje van zien. Het zit in een zilveren schrijn, in het model van een mooi Mariabeeld, maar eentje dat helemaal niet lijkt op het "echte" beeldje in het schrijn. Het echte beeldje vind ik persoonlijk veel mooier, het heeft veel meer "ziel", het zilveren schrijn is schitterend mooi, maar is er een van de zovele in dezelfde zin. Het oude is primitief maar heeft iets wat je raakt. Of wat mij raakt. Eigenlijk is dat een gek iets. Ik kan niet zeggen wat het is, wat van een beeld een beeld maakt met een ziel. Een beeld dat iets "heeft".  Het is soms niet eens iets wat je mooi kunt noemen, het kan zelfs ronduit lelijk zijn, maar het bezit een zekere uitstraling, iets wat je raakt. En wat nog gekker is, wat mij raakt hoeft niet te zijn wat u raakt.
Er is dus geen stijl of vorm of voorwaarde aan verbonden.
Voor mij kan het dan Kunst zijn, met grote K, voor u misschien gewoon een lelijk ding. Wat is dan Kunst ?
Heel moeilijk... Ik denk dat de simpelste omschrijving zou kunnen zijn: iets wat een heleboel mensen echt raakt tot in het diepste van hun zijn, en die deze eigenschap houdt door de eeuwen heen.
Is het andere dan geen Kunst?
Nee, maar wel zeker kunst, met kleine k.
En dat hoeft niet minder waardevol te zijn. Maar het zal het niet zijn voor de massa, en het zal wellicht de tand des tijds niet doorstaan als zijnde kunst...

Toch vind ik persoonlijk soms de kunst véél belangrijker dan de Kunst...
Omdat kunst openstaat voor iedereen, omdat iedereen kunst kan bedrijven (Vééééél belangrijker dan iets aankopen !!!).
Omdat creëren belangrijk is voor de ontplooiing van je mens-zijn.
Omdat schoonheid kan zitten en heel vaak ook werkelijk zit in het ongekunstelde, in de wat moeizame, primitieve vormen die een gewone mens gebruikt, die hij kan maken, maar die hij of zij ZELF maakt...

Is de devotie voor zo'n primitief beeldje niet voor een stuk daar aan gebonden, dat het aanspreekt?
Als ik de mensen vraag om me te vertellen hoe ze "een moeder" zien, dan is er niemand die daar een fotomodel voorop zet... Nee, ze duiden een vrouw aan met armen om je te knuffelen, te troosten, met borsten om je te voeden en je tegen te drukken, te beschermen tegenover de wereld... Geen mooi, maar warm... Is dat misschien wat "de ziel" is van het beeld ?

tot de volgende ?

Enhanced by Zemanta

Geen opmerkingen: