Het stalleke van Bethlehem in Juni?

Image by petermeuris via Flickr

Tja, het moet kunnen hé, er is tenslotte geen mens die de juiste geboortedatum van Jezus van Nazareth, genoemd de Kristus, weet... dus kan ik er best dichter bij zitten dan alle vroede kerkvaders te gader... Maar bij mij is het eigenlijk niet echt een stal, eerder een grot, gemaakt met plaaster en een oude dweil, op een geraamte van ijzerdraden... Mooi is het wel, en het is ook eens iets anders. Heel stemmig, zoals alle kerststalletjes. Ik zag ooit een tentoonstelling van kerststalletjes, en hier niet zo ver vandaan was er eertijds een pastoor die ieder jaar een kerststal zette waar poppen stonden in de gedaanten van alle parochiebewoners. Gelukkig was het een klein dorpje...Maar leuk was het wel.

Sommige mensen en sommige aftakkingen van het Christelijk geloof, en ook sommige andere geloven, verbieden beelden. Als ik zie dat men begint te spreken van miraculeuze beelden, dan kan ik daar in komen. Als er al mirakels gebeuren, dan ligt dat niet aan het beeld. Voor mij kan een beeld hoogstens een hulpmiddel zijn om je gedachten te richten op...maar ook niet meer dan dat. Wat beelden voor mij veeleer zijn, dat is mooie dingen, mooi wezen. En tegenstanders van beelden in het geloof zullen daar meteen opspringen om te stellen dat het hiermede bewezen is dat beelden funest zijn, je ziet wel, het beeld op zich leidt af van de Idee (met hoofdletter)... Maar ik denk dat, mocht ik al voor me zelf het beeld zien als een hulpmiddel, ik wel in staat zou zijn om de twee dingen uiteen te houden: geloof en schoonheid van het beeld.

Bovendien heeft het beeld een heel oude geschiedenis, en veel van de beelden en glasramen en schilderijen die wij nu zo zeer bewonderen, werden ooit gemaakt als illustratie, als uitleg van de bijbel, als verhaal uit de bijbel in een prentje... Dit was zeker nodig in de tijd dat in de kerk Latijn gesproken werd voor gelovigen die daar geen iota van snapten (ook al is iota een Griekse letter). Het "prentje" was dus een bladzijde uit de bijbel voor het volk. Niks mis mee dus. En bovendien is het mooi, soms in alle naïviteit... Maar nogmaals, zolang men de "Kracht" niet op het beeld gaat projecteren...


Veel erger vind ik het dat het stalleke van Bethlehem verworden is tot een symbool van commercie... Cadeautjes onder de kerstboom, eieren met Pasen, en tot mijn verwondering nog geen kaarsen en aanstekers met Sinksen (hebben ze nog niet op gedacht)... Ik kan me niet inbeelden dat vandaag de dag, soldaten uit de tranchées zouden komen gekropen om samen met de "vijand" enkele dagen van Vrede te hebben, in de Geest van Kerstmis... Niet langer dan 96 jaar geleden was dit nog wel het geval. Er leven nog mensen uit die tijd onder ons. De wereld is wel heel erg verwereldlijkt in die kleine eeuw.

Naar mijn gevoel is dat niet alleen te wijten aan het verminderen van het geloof, er spelen andere dingen mee! Want als je kijkt naar het geloof, dan heb ik de indruk dat er nog nooit zoveel mensen zijn geweest die zoeken naar een houvast. Je ziet spiritualisten, wicca en allerlei geloven uit verre streken, die hier hun aanhangers, of liever hun "zoekers" hebben. Nee, ik geloof niet dat het geloof weg is, veeleer is het vertrouwen weg in de kerk als instelling. En gebeurtenissen zoals misbruik van kinderen door vertegenwoordigers van die kerken, worden aangegrepen als excuus om de instelling te verlaten en "zelfstandig" te gaan geloven, en zo begint voor velen een lange en veelal hopeloze zoektocht naar het geloof dat ze eigenlijk al hadden, maar die hen nu niet meer ligt...Het is trouwens wat démodé om te zeggen dat je gelovig bent. Ook dat is een nieuw symptoom van de verwereldlijking.

Wat de mens Geloof noemt, is voor de meesten eigenlijk alleen Hoop.
Hoop dat het leven niet stopt met je laatste haal zuurstof van deze wereld. Dat er na dit leven nog iets is. Liefst iets eeuwigs, iets eindeloos... Blijkbaar is met het denkvermogen, meteen ook deze hoop ontstaan. Zelfs de oudste sporen van de mensheid wijzen op dit geloof, op deze hoop op een hiernamaals. Ik denk dat dit iets is wat logisch uit elkaar is voortgekomen. Toen de mens een denkend wezen werd, werd hij, via zijn denken, voor het eerst geconfronteerd met iets wat de stof oversteeg. Denken ging boven de materie uit, dus lijkt het logisch dat het ook wat het einde betreft, boven de materie uit moet gaan, aan andere wetten moet gevolg geven. Onstoffelijke dingen hebben niet echt een leven, dus ook geen dood. Dus ons denkvermogen kan niet zo maar dood gaan. Maar zeker zijn we dat niet, dat is slechts een Hopen, we stellen vast dat denken niet materieel is, dus moet het ook andere wetten volgen dan de wetten van de natuur.

Wellicht is het eerste geloof ontstaan uit een verlangen een "zinnig" antwoord te geven aan de dingen die niet konden worden uitgelegd. Hoe kan het dat de zon iedere morgen uit het oosten verrijst, en weer sterft in het westen. Hoe komt het dat er seizoenen zijn, dat de zon in de winter veel lager over de horizon reist dan in de zomer ? Hoe kan het dat een boom zijn bladeren verliest en nieuwe krijgt in de lente, en dat sommige toch hun blaren houden??? Dit moest wel allemaal gedaan worden door een wezen, of wezens, die ons begrip ver te boven gaan. Goden dus. Het zou dus wel eens goed zijn om die Goden welgevallig te zijn! Kwestie dat ze niet opeens die zon achter de horizon zouden houden!

Geloof werd plots meer dan schrik voor het onbekende, het werd een leer, een regularisatie-element in de maatschappij. Een heel goede zaak dus. En vermits wij wellicht nooit tot een volledig begrip van alle dingen zullen komen, lijkt het goed het geloof te houden, als antwoord, als regularisator in de maatschappij, en vooral als hoop op een onbeantwoordbaar verlangen... Verlangen die niet beantwoordbaar is in het leven, en dus nooit feitelijk kan vastgesteld worden. Het geloof zal mijns inziens dan ook nooit verdwijnen. Gelukkig maar, want het is ook mijn antwoord... mijn Hoop.

Hoe rationeel ik het ook kan benaderen, ik blijf toch geloven en vooral Hopen, en ik volg de opgelegde moraal, mede uit Hoop. Ook al ben ik soms kwaad en woest, dat onstoffelijke verlangen is en blijft een rem. Op het moment dat woede het denkvermogen uitschakelt, blijft die Hoop daar boven oplichten. Opportunistisch ? Ja... maar Geloof is altijd een beetje opportunistisch, het is immers een ontastbaar antwoord op een onbeantwoordbare vraag. Daarom ook is het Geloof, en vooral...Hoop.

En mijn stalletje, dat een grot is, is voor mij nog steeds een symbool van Vrede en Vriendelijkheid voor elkaar...

tot de volgende ?