Zijn echtgenote is na een lange ziekte bijna een jaar geleden gestorven, en de man raakt niet over het verdriet...
Als vader van een overleden kind hoorde en hoor ik dat dit het ergste is, wat een mens het diepst raakt.
Maar eerlijk gezegd, ik weet het niet.
Je kunt verdriet niet meten.
Het deed pijn vader, moeder en een broer te verliezen, het deed veel meer pijn een zoon te verliezen, maar dan heb ik alleen mijn verdriet, kan ik alleen in mezelf kijken.
Volgens mij heeft het onnoemelijk veel te maken met het verwerken van het verlies.
De ene mens verwerkt makkelijker de dingen dan een ander. Misschien heeft het te maken met optimisme of pessimisme, misschien heeft het te maken met het vastklampen aan, of net met het makkelijker loslaten. Misschien heeft het te maken met het zich al dan niet omringen met herinneringen of rituelen...
Net zoals lichamelijke pijn, is ook pijn door verdriet een allerindividueelste emotie ...
Ik ken mensen die iedere dag naar het kerkhof gaan, zelf ga ik daar bijna nooit.
Voor mij zit mijn zoon in mijn hart, niet in de aarde. Maar voor sommigen is het net dat tastbare waar ze nood aan hebben.
Persoonlijk denk ik dan: "Pin je niet vast aan dat verdriet, mens!", maar misschien heb ik vanuit mijn manier van verwerken, wel makkelijk praten.
Toch was dit voor mij één van de manieren om het verdriet te verwerken: je niet vastpinnen. Ik heb het uur waarop ik 's avonds at bewust een halfuur opgeschoven, weg van het idee, "dan kwam Koen thuis", ik heb bewust de verbindingen die er waren door bepaalde handelingen veranderd, om me niet vast te pinnen op het verdriet. Natuurlijk helpt dat niet meteen, natuurlijk denk je de eerste keren aan het feit dat je het bewust hebt veranderd, maar voor mij was het een manier om die link te verbreken.
Daar ging het mij om, niet vastklampen aan het verdriet, het een beetje wegduwen.
Verdriet is een verwerking. Iedereen doet het wellicht op zijn eigen manier, maar je ziet ook mensen die er niet uit raken, die zich lijken vast te klampen aan de overledene, die niet los kunnen laten.
Verdriet gaat niet over, het vermindert niet, wat buitenstaanders ook zeggen, maar het wordt minder scherp, de hoeken gaan er af. Van een scherpe steen die je kwetst en wonden rijt, verandert het in een ronde kei, die je wel nog voelt, maar die niet meer kwetst, je niet meer openscheurt.
Maar je moet wel loslaten.
Bij mij was dit een haast bewust proces, het veranderen van gewoontes, van rituelen van het dagdagelijkse leven, voor anderen gat dit wellicht op een andere manier. Ik ken mensen die makkelijk over hun verdriet praten, ik kon het niet. Dat deed dan net te veel pijn, en dat verhoogde de pijn nog.
Bezig zijn is wel een manier, maar dan moet je wel zoeken naar een bezigheid waar je met je gedachten bij moet zijn, iets wat je dwingt op je werk te denken, en niet op je verdriet. Als je bezig bent aan een werk dat haast een automatisme is, dan heb je nog steeds alle kansen om met je gedachten weg te zweven naar je verdriet. Lees een spannend boek, een spannende film, maak iets wat al je aandacht vraagt... En neem bij voorkeur dingen die niet verbonden zijn met de overledene. Ga geen kruiswoordraadsels invullen als je dat vroeger altijd samen deed...
Heel gek, maar ik heb momenten gehad, waar ik kwaad was op mijn zoon, ik nam het hem kwalijk dat hij er niet meer was. En hoe stom het ook klinkt, dat was ook een deel van het verwerkingsproces. Maar ook dat zal wel een heel individuele manier zijn... Zoals eigenlijk alles.
Uiteindelijk kan ik, vanuit mijn ervaring, maar één raad geven: wég denken.
Het verdriet niet tot onderdeel van je dagelijkse leven laten komen.
Wij zijn ooit een bezoek aan een rommelmarkt gaan brengen, om weg te zijn van thuis, van de stilte om ons heen, van het haast tastbare verdriet... en hebben er een favoriete bezigheid in gevonden. Toch blijft er ergens de link met Koen en het rommelmarkten, maar eerder als een uit-weg dan wel als een brug naar het verdriet. Ook dat is een manier om te verwerken, ook dat is een bezig zijn met andere dingen.
Maar mijn verdriet is niet uw verdriet, en wellicht ervoer Anny haar verwerking anders dan ik, maar ook zij vond een uitweg, op haar manier.
Straks, volgend voorjaar, verdwijnt het graf van Koen.
Maar Koen verdwijnt niet uit ons hart, zelfs niet uit onze gedachten, maar deze gedachten doen geen pijn meer, of toch geen snijdende pijn meer... Het verdriet is gelouterd.
Ik hoop dat mijn vriend ook spoedig zijn weg vind naar verwerking.
Dat moet.
en het kan !
tot de volgende ?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten