donderdag, november 06, 2014

't Geluchte

Er is iets roerende op taalgebied... Men begint in te zien dat wij geen Nederlanders zijn, en dat Vlaams niet helemaal gelijk is aan het Nederlands. En waar we vroeger verplicht werden om Nederlands te leren, zijn er nu stemmen die zeggen dat ons Vlaams even goed is, en dat er geen een zinnige reden is om hier Nederlands te gaan kopiëren...

Ik weet het niet...
Eigenlijk vind ik het Nederlands een verrijking, die we best naast ons Vlaams kunnen leren. We moeten ons niet beperken ! Ik zou het dood en dood jammer vinden mocht ik een woordenboek nodig hebben om een boek te lezen van een Nederlander. Maar ik vind niets minderwaardig aan ons Vlaams, in tegendeel, ik denk dat iedereen automatisch een boontje heeft voor zijn eigen moedertaal. Het hemdje is nu eenmaal nader dan het rokje.

Alleen...
Waar beginnen we, en waar eindigen we ?
Taal evolueert. Je moet eens een boek (originele versie) van Stijn Streuvels ter hand nemen, en dat eens proberen te lezen. Het Vlaams dat daarin staat is bijna volledig verdwenen. Niet dat we het niet meer verstaan, maar het heeft een woordenschat die nu bijna niet meer bestaat. (Mijn titel wijst daar op !)

Als ik mijn taal vergelijk met de taal die mijn kleinkinderen spreken, dan zie ik daar zelfs een verschil in. Zij hebben veel meer Engelse leenwoorden opgenomen in de gewone spreektaal, maar tot mijn verrassing zie ik er soms ook Arabische woorden in, want ze hebben vriendjes of vriendinnen die Arabisch spreken op school.

Ik vind dat normaal.
Toen ik kind was trokken we aan moeders hand als we op de markt waren, om eens die zwarte meneer te zien met zijn spekken (Karaboedjah)... Een neger was een vreemd object, en op de wereldtentoonstelling te Brussel in 1958 stond er een negerdorpje tentoon...
Als je in een stad loopt die een beetje stad is, ben je veeleer verwonderd een straat te doorlopen zonder dat je een medemens van vreemde origine tegen komt, dan het omgekeerde. We zien mensen met Aziatische trekken (die we gemakshalve allemaal tot Chinezen benoemen), mensen met negroïde trekken, mensen met die duidelijk Arabische kenmerken, en mensen die er helemaal als ons uitzien, behalve dat ze ondereen een taal spreken waar je geen woord van snapt.
Je rijdt op de autostrade, en je kijkt voor de lol naar de nummerplaten van de auto's en vooral bij de vrachtwagens zie je allerlei nationaliteiten, soms zelfs met afkortingen waar je niet eens van weet welke landen dat nu weer zijn...
(Er zijn dan ook in de loop van mijn bestaan al heel wat landen bijgekomen of veranderd van naam of gesplitst in drie vier nieuwe landen)

Die werken hier, velen leven hier, en hun kinderen zitten op school met mijn kleinkinderen. Dat daar soms een inbreng is van een andere taal lijkt me logisch. Zelfs zonder die inbreng hebben wij in ons Vlaanderen al de neiging om woorden te adopteren, omdat ze net iets anders bijbrengen dat het Vlaamse equivalent. Neem nu het Duitse überhaupt, dat net iets anders is dan ons bovendien...dat gebruiken we al heel lang om net dat iets meer te beklemtonen dan we met ons eigen woord doen.

Onze taal is dan ook een levende taal, en we moeten echt niet gaan vastroesten in de taal van toen. (We mogen die ook niet helemaal vergeten, maar er is een verschil tussen spreektaal, gebruikstaal en woordenschat.)
Wij hebben geen nieuwe woorden geschapen voor onze radio, onze televisie (we zeggen tegenwoordig zelfs teevee (TV)) en al die andere nieuwe verworvenheden. We hebben de vreemde woorden opgeslorpt in het Vlaams, het soms een eigen klank gegeven, maar we slorpen ze op en verrijken er onze eigen taal mee.
Dat onze kinderen en kleinkinderen dat ook doen moet ons niet verwonderen. Net zo min als we verwonderd moeten zijn als ze soms verbaasd naar ons kijken omdat we iets zeggen dat niet meer tot hun taal behoort...

Onlangs hoorde ik zo iets uit ons dagelijkse leven... Een stagiair-verpleger werd er op gewezen dat "de dieë van kamer 17 mist een beetje, je moet er niet altijd op letten als ze weer iets broebelt"... Toen kamer 17 belde, ging de stagiair er naar toe, en hoorde de dame vertellen dat ze naar de koer moest. Heel vriendelijk reageerde onze stagiair daar op dat hij straks wel met haar eens naar buiten zou wandelen, als het goed weer werd... Tot hij een paar kamers verder een man had die ook naar de koer moest. Die man zag de stagiair schrikken, en zei vriendelijk dat het niet erg was, dat hij maar moest pissen... De stagiair is dan heel snel terug gelopen naar kamer 17 om de dame alsnog te kunnen helpen... (Echt gebeurd !!!)
De jongeman kende de uitdrukking "naar de koer gaan" helemaal niet, dat behoorde al niet meer tot de spreektaal van zijn ouders, en al helemaal niet tot de taal van de jongeren... Hoe kon hij ook weten dat dit gewoon wilde zeggen dat ze naar de WC (van het Engelse Water Closet) moesten, en dat ze dat zegden in wat in hun tijd een beschaafde uitdrukking was...

Taal moet leven, taal moet evolueren, taal moet groeien en krimpen, zich aanpassen aan het leven van vandaag...
Daar is niets mis mee, en dus is er zeker niets mis met het Vlaams ten opzichte van het Nederlands. Integendeel, wij verrijken de taal ! Net zoals zij onze taal verrijken !

tot de volgende ?


2 opmerkingen:

Woelmuizenier zei

Het is interessant te zien hoe gemakkelijk we vreemde woorden overnemen.
Voor nieuwe technische ontwikkelingen hebben we heel dikwijls geen adequate taaleigene woorden.
Teleskoop, alsook televisie, betekent gewoonweg 'verrekijker', hoewel de eerste 2 eigenlijk 'dichtbijkijkers' zijn. We gaan naar de 'cinema' (<grieks: beweging) of naar de 'bioscoop' (leven-kijken). En een 'automobiel' beweegt zich wel niet vanzelf. Wie denkt bij architectuur aan het 'afdekken met een boog'?
'Computer' roept een ander beeld op dan 'rekenmachine'.
We benoemen intussen gebruiksvoorwerpen niet naar hun functie maar naar hun methode (GSM, GPS).

Henk zei

Zolang we elkaars blogs nog kunnen ontcijferen is er niks aan de hand Toon! :-) Trouwens wat een prachtige Hollandse pot heb je gevonden, zeg!

Gr. voor jou en Anny

Henk