Germanen

Statue of Ambiorix in Tongeren (a fanciful interpretation, rather than an archaeological reconstruction, of his possible appearance). (Photo credit: Wikipedia)

Ik ben bezig aan een boekwerk over de geschiedenis der Germanen, en tezelfdertijd aan een boek over "De verloren Bijbel" (de bijbelboeken  en/of -verhalen die niet opgenomen zijn in de canonieke lijst).

Beide boeken zijn niet van aard om eens eventjes knus in een zetel te gaan zitten lezen en wegdromen. Het zijn beide nogal saaie semi-wetenschappelijke werken. Allebei over een onderwerp die mij interesseert.

Ik moet eerlijk zeggen dat ik mij niet zo heel veel herinnerde over de verschillende oorlogen die er geweest waren tussen de Germanen en Julius Caesar en zijn opvolgers. Voor ons Belgen stopt het verhaal zo wat met Ambiorix en voor de Fransen met Vercingetorix... En we weten wel dat er nu en dan grensgeschillen waren, maar dat dit heuse oorlogen waren? Nee, dat wist ik helemaal niet. Voor mij kwamen de grote invallen pas in zowat 400 na Christus, toen Rome in elkaar zakte als een pudding.

Maar in werkelijkheid hebben de Romeinen gepoogd om hun rijk uit te breiden tot aan de Elbe (nu was dat de Rijn). Tientallen jaren aan een stuk, met tientallen oorlogen en moordpartijen botsten echter op de Germaan Arminius, die Rome wist te stoppen.

Volgens sommigen zou de figuur Siegfried in werkelijkheid Arminius zijn, die de draak (Rome) versloeg. Klinkt plausibel, vooral daar Arminius wellicht een naam was die hem werd toegekend door Tacitus, de Romeinse geschiedschrijver.

(Als je al die gekleurde woorden vind, dan kun je lekker bezig zijn ! Als je daar op klikt, dan kom je terecht in Wikipedia, met een uitleg over het betreffende woord. Doen !)

Mocht Arminius er niet geweest zijn, dan zou de geschiedenis van Europa heel anders zijn geweest ! Maar mijn voornaamste interesses gaan niet naar al dat vechten. Mijn interesses gaan veel meer naar wat men weet over cultuur, religie en dergelijke over dit Germaanse volk.
En daar is iets geks aan de hand.
Heel vroeger, was er een duidelijke cultuur, met veel aardewerk en sieraden, en plots was dat allemaal weg... En bleef er haast niets meer over. Een nieuw volk was gearriveerd, de Germanen, die blijkbaar cultuurbarbaren waren... Of was er meer aan de hand ?
Het antwoord is ja ! De Germanen hadden duidelijk minder interesse in potjes en sieraden, maar dat was logisch, omdat toen het klimaat ook drastisch kouder werd, en de strijd om te overleven heel wat meer tijd in beslag nam, en er minder tijd restte om sieraden te maken.
Dus is het antwoord niet eenzijdig aan het volk te wijten, maar welhaast zeker ook aan het klimaat. Het klimaat was ook de oorzaak van de manier van leven, in kleine landbouwdorpjes, hooguit een twintigtal huizen bij elkaar. Ook dat systeem van leven is niet meteen de grootste stimulans om veel bezig te zijn met kunst en co.

Want hoezeer mijn herte ook bloedt bij deze gedachte, kunst is eigenlijk een welvaartsproduct.

Het is pas bij een gestructureerde maatschappij-vorm, waarbij er meer tijd rest, dat er ook meer tijd is om werkelijke kunst te bedrijven. Voorheen heb je hoogstens wat "volkskunst", wat versieringen die niet veel tijd en niet veel studie vergden.

Zij hadden wel een Godsdienst, maar slechts heel primitieve beelden van Goden. Wat men vond waren eigenlijk bijna "objects trouvées" gevonden voorwerpen, die lichtjes bewerkt werden. Een grote tak met een uitsplitsing als benen, een kleinere tak als penis, geen armen, wel een brute vorm van een hoofd, met rudimentaire maar sprekende bewerking.

De Romeinen waren verstomd over de Germaanse vrouwen, die mee ten strijde trokken, die liever hun eigen kroost doodden dan hen in slavernij te laten vervallen. Kortom bij de Germanen waren de vrouwen veel meer gelijkberechtigd dan bij de "beschaafde" Romeinen...

De Romeinen spraken schande over de mensenoffers, maar schrokken er niet voor terug hele stammen tot de laatste man, vrouw en kind uit te moorden, of bij een slag alle gevangenen beide handen af te hakken... Lijkt mij niet veel hoogstaander ...

Als wij hier nu steeds weer en weer moeten horen dat ij een groot stuk van onze beschaving te danken hebben aan die Romeinen, dan twijfel ik daar heel sterk aan. Mij lijken de Romeinen helemaal niet zo beschaafd ! Wel hadden zij één groot en goed punt, zij namen heel makkelijk de verworvenheden van anderen over. Dus al wat ze goed en nuttig vonden namen ze over en dat werd dan plots "Romeins"... Voor de rest waren het gewoon bezetters, die het volk hier onderdrukten en uitbuitten.
Wie niet assimileerde, wie niet opging in het Romeinse systeem werd slaaf.

Ik heb trouwens het gevoel dat een bezetter altijd wel iets nieuws aan brengt, maar ook heel wat ouds doet verdwijnen. Opdringen en onderdrukken.

Ik geloof dan ook niet echt in "de donkere middeleeuwen"... In feite kwamen wij weer in een nieuwe periode van bezetting, bezetters die echter niet echt meer weggingen, maar zich hier blijvend vestigden, met hun cultuur, hun manier van leven. Minder hoogstaand? Misschien, maar ook minder decadent. Zij kwamen uit het koudere Noorden, leefden dus op een manier die haalbaar was in dat koudere klimaat. Hun manier van landbouw bedrijven was anders dan dat van de Romeinen. Maar uit die botsing van methodes groeide uiteindelijk een betere manier van landbouw bedrijven... Waar ze duidelijk minder goed in waren, was het telen van vee. In de Middeleeuwen werd het vee een stuk kleiner dan in de tijd der Romeinen. Maar wellicht lag ook dit voor een stuk aan hun manier van leven in kleine gemeenschappen, met minder uitwisseling. Hun gemeenschappen leefden veel zelfstandiger, waren veel meer op de individuele vrijheid gericht dan in het Romeinse systeem.
Ten opzicht van ons huidige systeem, lijkt dat minder interessant, maar het voldeed wel voor hun manier van leven. Pas toen door de aangroei van de bevolking, men weer meer en meer naar steden en stedelijke economie groeide, kwam er nood aan een systeem à la Romaine...

Maar als je enkele decennia achteruit gaat, dan waren er hier ook nog steeds kleine dorpjes, die echt bijna volledig op zichzelf fungeerden... Waar de stad een vreemd en onrustwekkend iets was, het slechte, het ultieme kwaad. We zijn dus echt nog niet zo lang uit die duistere middeleeuwen weg... En laat ons eerlijk zijn, er is heimwee naar dat knusse van het dorpsleven...

tot de volgende ?