Het wordt kouder, het zal zelfs over dag gaan vriezen, en er komen winterse buien.
Tja, de kans was groot dat het zou gebeuren hé? Maar tot heil van mijn huisverwarming was het er tot op heden nog niet echt. Gisteren hebben we, Anny en ik, het deksel van de put gehaald, Anny heeft de dop afgedraaid, en er de lange meetstok in geschoven: we hebben nog niet veel mazout verbruikt... Maar nu het toch gaat winteren, zal dat wel wat vlugger gaan...
Voor mij hoeft het niet... Ach, de koude is niet wat me stoort, maar ik hou niet van de bijverschijnselen. Alles wat de grond onder mijn voeten of mijn banden glad maakt, vind ik helemaal niet nodig. En dan stuurt er mij nog iemand een mailtje met een filmpje van auto's die verschrikkelijke accidenten hebben op spekgladde wegen... Iets waar ik niet mee kan lachen! Zit er maar eens zelf in !
Ik vrees ook dat we nu, meer dan anders, schade aan de planten gaan krijgen! Het was tot op heden zo warm, dat we allerlei planten en bomen in bloei zagen staan, en nu gaan die bomen, die duidelijk weer vol levenssappen staan, plots bevriezen. Met andere woorden, de kans zit er in, dat de cellen in de planten/bomen gewoon stuk vriezen. Normaliter zijn de cellen quasi droog in de winter, en zitten er haast geen sappen in, zodat schade door vorst weinig waarschijnlijk is. Voor een groot stuk is dat ook het verschil tussen winterharde en niet-winterharde planten: de planten bevriezen alleen als de plant zich niet "droog maakt". Niet-winterharde planten komen uit gebieden waar deze reflex niet nodig is, en hebben deze mogelijkheid dus niet.
Met andere woorden, als onze planten er nu niet in slagen zich voldoende aan te passen aan de plotse kou, dan zit de kans er in dat ze bevriezen. In onze tuinen hebben we heel wat planten die zone-vreemd zijn, met andere woorden, die uit een iets ander klimaat komen. Vandaar dat er ook gradaties zijn in het al dan niet winterhard zijn. Sommige planten kunnen makkelijk overleven, mits ze wat beschut staan, of mits de wortelkluit goed af te dekken. Andere zijn helemaal niet winterhard, en de minste kou is fataal voor hen.
Let wel, in principe kan iedere plant kapotvriezen... Alleen ligt de grens voor haast iedere plant anders. Maar in heel koude winters in het hoge Noorden, zag men al dat zelfs de ijzersterke sparren soms gewoon open vroren van de kou, ze scheurden gewoon open doordat de cellen teveel zwellen bij het bevriezen. Het is inderdaad die gekke eigenschap van het water, die bij kou meer volume inneemt, die de reden is. Water is bij mijn weten daarin een unicum: alle stoffen krimpen bij koude, water gaat volumineuzer worden. (Dus heb je eigenlijk te maken met het krimpen van de plant én het zwellen van het water in de gekrompen cellen...)
Ik heb heel wat planten die horen bij de planten die hier gewoonlijk winterhard zijn... Maar ik herinner me een winter waarbij het kwik hier tot min 20°C ging, en dan bleken een deel van die planten dus niet bestand...ondanks ze hier al jaren stonden en groeiden en bloeiden. Nu hebben we met een ander, een nieuw fenomeen te doen... Hopelijk gaan er niet teveel planten kapot.
Er zijn ook planten die zich tegen de kou verdedigen door het bovengrondse gedeelte te laten sterven, maar die winterharde wortelen hebben... Ook deze lopen nu gevaar, omdat er vele zijn die al met nieuwe groeiknoppen boven de grond staan. Het wordt dus afwachten.
In principe plant ik planten die het niet uithouden niet meer terug aan, maar wat we nu meemaken is geen gewone situatie... Ik hoop dan ook dat dit uitzonderlijke fenomeen echt uitzonderlijk blijft, en dat het geen nieuw gegeven is, ontstaan door de Global Warming... Want dan zouden we wellicht nog vaak met dit fenomeen te kampen hebben. Voor mijn bloemen is dit erg, maar voor mensen die van de teelt van planten (bloemen, fruit, groenten) is dit pas heel erg !
Dit zou ook voor ons een bijkomende ramp kunnen zijn, in de zin dat we volgend jaar extreem dure groenten en fruit zouden krijgen...
Afwachten, met wat schrik, is dus de boodschap...
Heel erg koud wordt het nog niet, er is nog geen sprake van echt extreme winterkou. Wellicht komt het ook niet zo ver. De winter begint ook laat, en zal dus wellicht niet zo heel lang duren. Maar er zijn uitzonderingen op alle regels. De langste winter die ik mee maakte was die van 1962-1963, toen de sneeuw die rond kerstmis viel, bleef liggen tot in maart... Ik heb dat jaar "op" de zee gelopen. Nu ja, de zee was geen ijsvlakte, het waren eerder massa's ijsschilfers die samengekoekt waren tot dikke drijvende pakken, waar we overheen liepen, terwijl de bodem onder ons bewoog.
De koudste winter was die waar we onder de twintig graden doken.
De winter die ik als het ergste aanvoelde, was de winter waar ik met mijn fiets door een sneeuwstorm naar huis moest meer dan 17 km ver... Ik heb er uren over gedaan, en nog na jaren voelde ik hoe de schrik mijn maag samentrok bij het zien van sneeuw...
Met andere woorden, winter is voor een groot stuk ook hoe je het ervaart...
Als kind is sneeuw en ijs heerlijk, als volwassene is het vooral ambetant, en als je oud wordt is er de schrik voor het vallen...
tot de volgende ?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten