Torenklok

Ik ga me niet inlaten met pro of contra een wijzerplaat op de St Romboutstoren te Mechelen. Ik vind het wel tof dat een plebisciet er over heeft mogen beslissen.

Bij heel oude torens (en ik heb het niet alleen over kerktorens), kun je zien dat er ooit nog een zonnewijzer op bevestigd was.
Torens waren immers voor iedereen zichtbaar, en daar uurwerken voor de meeste mensen onbereikbaar waren, bevestigde men een uurwijzer aan het hoogste punt van de gemeente.

Heel lang werd het uur bepaald door de zon ! En kon je vaststellen dat ieder dorp een uur had dat een ietsje afweek van dat van de buurgemeente. Logisch, want het zonne-uur ondergaat invloed van de plaats waar het staat. Zelfs toen de torenuurwerken er kwamen, werden die geijkt op de zon.

Dat betekende dat het uur in Oostende een heel stuk scheelde bij dat van Brussel. Eeuwenlang kon dat eigenlijk niemand iets schelen (Buiten de scheepvaart, waar het voor de juiste plaatsbepaling funest was !!!). De moeilijkheden begonnen pas, toen de mensen meer en meer verplaatsingen maakten, en die verplaatsingen steeds sneller gingen. Je stapte op de trein die volgens de gegevens van je vertrekplaats, zou aankomen op bestemming op 10;00' stipt. In de gids van ginder lees je dat de aansluitende trein voor je verre verplaatsing er vertrekt om 10.05' uur... Tijd genoeg denk je, tot je vaststelt dat die trein al lang en breed vertrokken is op 10.05' zoals voorzien, maar dat uw trein er maar aankomt om 10.10' uur, want er zit vijf minuten verschil in de tijd van X naar Y...

Toen is men gaan beseffen dat men de klok moest gaan gelijkschakelen. Maar zo simpel was dat niet, want hoe verder je opschoof hoe groter het verschil werd, en als je geen oplossing daarvoor vond, dan zouden ze ginder in Verwegisstan moeten opstaan rond het middaguur...

Er werden afspraken gemaakt om te komen tot tijdzones. Geen makkelijke opdracht, want je had er te doen met de nationale gevoelens (Groot Brittannië wijkt nog steeds een uur af van onze klok).

De torenklokken werden op elkaar afgestemd, en op de afgesproken tijdszone. We zaten ondertussen ook al in de industriële revolutie, en arbeiders werketen niet meer volgens het beschikbare licht, maar een aantal uren. Ook daarvoor was de klok belangrijk.

In de steden maakten mensen er een beroep van om de slapende medemens te gaan wekken op het afgesproken uur. Klokken werden dus steeds belangrijker. Maar het zou nog een hele tijd duren voor het uurwerk gemeengoed werd ! Het was een duur item en er waren heel wat mensen die wel een horlogeketting over de buik hadden, maar geen uurwerk in de tas.

In die tijden zou er niet gediscussieerd zijn geweest over al dan niet een torenklok... Die was er nodig. Punt aan de lijn. Het was ook die klok die dienstig was om alle andere klokken te zetten. Dus was er een organisme die van stad naar stad ging om die klokken gelijk te doen schakelen, en dit regelmatig te controleren, want trein en arbeidsuren werden er door beïnvloed !

Nu gaan er stemmen op tegen het geluid van de klok...
Persoonlijk vind ik het wel iets hebben, maar ja, de wind moet al al goed zitten, wil ik die klok horen als ik in bed lig. Wie praktisch onder de toren slaapt zal er wellicht heel anders over denken.
Maar alles is relatief... Ooit woonde ik in de stad, nabij het station, en de eerste dagen werden wij wakker van de vroege ploegen die naar de trein trokken, van de grote bussen die voorbij daverden, maar na een tijd hoorden wij dat niet meer... Eén keer nog zijn we wakker geworden: toen het zo erg geijzeld had dat alle verkeer en zelfs de voetgangers er niet door kwamen, en alles doodstil was...


Met andere woorden, het uurwerk op de toren is een reliek geworden uit vroegere tijden, die men kan laten hangen uit eerbied voor het verleden, of die men kan weg doen omwille van het herstel van de bouwkundige lijnen van het bouwwerk. .. Maar als inwoner van een kleine dorpsgemeenschap, zou het mij spijten als men het luiden van de klokken zou laten, vooral bij vieringen, bij overlijdens en dergelijke zaken, zaken die samen hangen met het leven in een dorp.

tot de volgende ?