Vrijdag visdag...

Image by themountainrabbit via Flickr

Er loopt al een hele generatie rond die bij deze titel een beetje verwonderd de wenkbrauwen fronst. Die wekelijkse vastendag is immers al lang geleden afgeschaft uit de katholieke kalender. Ook de echte vastenperiode van veertig dagen is verwaterd tot twee dagen, aswoensdag en goede vrijdag...Voor de rest van de veertig dagen predikt men wat verstervingen...

Toch zou die voorjaarsvasten niet alleen van belang zijn als geloofsuiting, vroeger was een soort ontgiftingskuur een must elk voorjaar (We kregen dan een zilverkleurige pil waarvan je steevast de diarree kreeg, "goed om je lichaam te kuisen"...) Maar een echte vastenkuur ieder jaar, en liefst in het voorjaar, zou medisch gezien wel nuttig zijn...inderdaad om het lichaam eens te ontgiften. (Met of zonder de zilveren pil...)

Maar het doet mij denken aan al die dingen die vroeger zo normaal waren, en die nu verdwenen zijn. Denk aan de rouwperiode... Ik zie in mijn herinnering ons moeder nog rondlopen in een zwarte schort, een teken van rouw, ook naar de buitenwereld toe. Ik meen me te herinneren dat in die periode ook de radio zweeg, zes weken aan een stuk, net zo lang als het dragen van die zwarte schort. Om het naar nu te trekken, ken jij mensen die na het overlijden van een dierbaren zes weken lang geen TV kijken?

Maar toen was rouw nog echt een rouwperiode, niet alleen innerlijk, maar ook uiterlijk. Mannen en zelfs wij als kinderen droegen in die periode een zwart lintje op de rechtermouw van je zondagse vest.

In die tijd was rouw niet alleen een persoonlijk verdriet, maar iets wat door die veruiterlijking ook een beetje gedragen werd door de gemeenschap. Die kledij lokte onvermijdelijk medelijdende woorden op...en het leed werd zo misschien iets meer verdeeld. Of misschien was het wel net andersom, en werd je steeds weer her en her herinnerd aan het grote verdriet???

Het was ook een periode van veel minder huishoudelijk afval... Al die moderne verpakkingen van nu, die waren er toen nog niet, of nog niet in zwang. Plastic flessen waren er nog niet, glazen flessen waren altijd voor hergebruik, wegwerp was er nog niet bij...Ook blikjes frisdrank waren er nog niet, frisdrank was trouwens iets wat niet steeds in huis was. De limonade flessen van toen hadden zo'n draaistop, met bovenaan een afgeplat stuk die het losdraaien moesten makkelijker maken. Voorverpakte groenten of vlees was er niet, je ging om zoveel vlees, of zoveel suiker, en de winkeljuffrouw woog dit netjes af. Vlees in een wit velletje papier, suiker in een bruine papieren zak, en zo was het voor alles en nog wat. Het enige afval was toen dat velletje of zakje in papier, en wat er restte na het kuisen van de groenten en de aardappelschillen...en natuurlijk dingen zoals visgraten en mosselschelpen... Maar niet al die verpakkingen. Ik deed onlangs een doos koeken open voor het bezoek...Eerst moest ik een plasticfolie verwijderen. Dan de kartonnen verpakking openmaken, en tot mijn verbijstering zat dat dan ook nog eens vol met kleine verpakkingen met telkens twee koekjes er in. Ook al een soort plastic. De hoop afval was bijna groter in volume dan de koekjes... Vroeger kocht je koekjes per gewicht, en het waren alleen de hele dure die je dan kocht in een mooie blikken koekjestrommel. Die trommel was nuttig, om weer los gekochte koekjes in te doen, of als coffrefort voor de documenten die moesten bewaard worden. Ook de familiefoto's, die nooit in een boek geraakt waren, zaten dan in zo'n blikken koekendoos. Nu verkopen ze die blikken dozen voor veel geld op de rommelmarkt.

De salon was iets wat bijna nooit werd gebruikt. Er was wel een zetel voor pa, waar hij 's middags zijn dutje in deed na het noenmaal. Een kort dutje, want dan moest hij terug naar het werk. 's Avonds kwam hij dan avondeten, en na een korte tijd was hij meestal weer weg, vergaderingen gaan geven. Meestal zagen wij ons vader niet meer thuiskomen, lagen wij allang in bed. Want de kinderen bleven niet zo heel lang op toen. De keren dat we lang mochten opblijven omdat het een hemels mooi weer was in de zomer, en alle buren bijeen zaten te keuvelen, zijn in mijn herinnering gegrift...zo vaak gebeurde dat niet. We konden toen nog op straat spelen, want veel auto's waren er toen nog niet.

's Avonds zaten wij op bepaalde avonden met zijn allen rond te radio, te luisteren naar een hoorspel op de radio. Je hoorde alles gebeuren, hoorde de man stappen in het grint, hoorde het mes ploffen in het lijf, de laatste zucht, het speurwerk en overleg van de politie, kortom thrillers van hoog gehalte, met alleen geluid en je levendige fantasie. Je kunt nu een heel pak van die oude luisterspelen nog eens behoren op www.hoorspel.be ... moet je eens doen! Ben je nog van die generatie die aan de radio gekluisterd zat, dan ben je heel vlug weer aan het luisteren, maar ik vermoed dat het veel moeilijker zal zijn voor de generatie die met beelden is grootgebracht.

De eerste Tv gingen we gaan bekijken bij de buren, bij Mee en Pee, die een TV hadden gewonnen met een tombola. Dat was in 1958, want ik herinner me die uitzendingen van op de wereldtentoonstelling te Brussel nog. 's Avonds zaten er dan een hele groep kijklustigen bij Mee en Pee te kijken naar die TV... Dat was zowat een wonder! in zwart wit...

God, wat is de wereld veranderd... Van de tijd waarin in onze wijk amper een viertal auto's reden tot nu waar er aan bijna ieder huis meestal meer dan één auto staat... Waar de mensen allemaal mistevreden zijn over de kostprijs van de huisvuilophaling, en waar je overal zwerfvuil ziet liggen...

Snoep was een uitzonderlijk iets, voor de zondag...na de mis.

Nu komen de kleinkinderen, "Oma mag ik een snoep", terwijl ze de doos al aan het uithalen zijn uit de kast.

Wij hadden zo veel minder dan nu, en toch hadden wij zoveel meer, wij hadden een hele wereld als speelterrein, wij hadden niets, maar wij hadden alles, omdat wij van niets de meest schitterende dingen maakten in onze fantasie... Wij mochten nog een tak afbreken, en een zwaard maken van een wilgentak... nu moet alles echt zijn, onder meer omdat een tak afbreken doodzonde is geworden...

Die fantasie is bij mij nooit stukgegaan, ik zie nog steeds dingen in alles wat ik bekijk. Ik verwonder mij over het gezicht dat ik zie in het gebladerte van de wilde heg van de buren, gezicht die je alleen ziet op een bepaald tijdstip, want even later is de zon opgeschoven, zijn de schaduwen veranderd, en is dat gezicht weg... en dan droom ik weg, en vraag me af of mijn kleinkinderen ook vol verwondering daar het struweel kunnen kijken naar iets wat zij alleen zien. Ik hoop voor hen van wel, en dat ze dat mogen koesteren, zodat ze altijd beschikken over een eigen wereld waarin het goed is om leven...

tot de volgende ?