Geutelingen en Sente Plone

Image via Wikipedia

't Is weer de moment ! In heel wat gemeenten en gemeentjes van onze mooie Vlaamse Ardennen is men weer bezig aan het bakken van de Geutelingen... Nee, ik heb geen recept, maar het zijn een soort pannenkoeken, die men in een gloeiendhete bakoven giet (geut-elingen), waarop de geuteling opblaast als een ballon. Bij het afkoelen zakt hij weer in tot een dikke pannenkoek.... Heerlijk met wat bruine suiker er op, en zo warm mogelijk te eten.
En Sente Plone ? Voor de inwoners van Elst (deelgemeente van Brakel) is de geuteling onverbreekbaar verbonden met "hun" Sente Plone, ofte de Sinte Apollonia. Patrones tegen de tandpijn. Als je zo'n hete, besuikerde geuteling eet ter intentie van Sente Plone, dan ben je heel het jaar gespaard van tandpijn... Of verrek je meteen van het zeer ?
Och, ik wil hier geen exposé houden over de Heilige Apollonia... Nee, ik denk, met een beetje weemoed aan al die dorpsheiligen, die stilletjes in de vergeethoek sukkelen. Alleen met een Geutelingenbak of een grote ruitersommegang blijven sommigen nog wat bekendheid genieten, de rest wordt stilletjes vergeten, samen met het kerkelijke, met het godsdienstige in ons Vlaanderen.
Waar men gaat langs Vlaamse wegen, Oude hoeve, huis of tronk, komt men U Maria tegen, staat Uw beeltenis te pronk... Je moet tegenwoordig al zoeken om nog van die echte oude kapelletjes te vinden, die die er nog staan zijn gerestaureerd en niet meer een rest van de devotie, en de andere, die nog echt resten van toen, die zijn veelal vervallen, of het beeldje is gestolen of door vandalisme kapot gemaakt...
Ik vind dat jammer...
Het enige wat weer wat herleeft, dat zijn de "grote" bedevaartsoorden, hier in de streek Kerzelare en Halle... Die trekken de laatste jaren weer wat meer volk. Maar de echte volksdevotie, zeg maar het kleine geloof van de kleine mens, dat is bijna volledig verdwenen...
Naar Sint Cornelis te Sint Kornelis Horebeke voor de luchtwegen, naar Appolonia voor je tandpijn, en zo waren er vroeger een heleboel bedevaartsoorden, die in feit een beetje de doktoor waren voor de arme... Vroeger moest je een frank in een wijwatervat van een kerk (waar je nog nooit eerder waart geweest) werpen, om je wratten kwijt te spelen. Heel sadistisch detail: wie die frank er uit haalde zou dan jou wratten krijgen.

Ach, allemaal bijgeloof... Skepp zou steigeren mochten ze nog zoiets vinden. Maar ik heb er een beetje heimwee naar. Niet omwille van het bijgeloof, maar omwille van het feit dat het geloof de mensen waarachtig hielp. Vertrouwen, steun, sterkte... en wellicht is die psychologische steun wel belangrijk. Is het niet zo, dat mensen die vertrouwen hebben beter genezen?
Maar nu zijn we daar véél te nuchter voor.
De wetenschap heeft al lang bewezen dat Kornelis niet helpt tegen de astma, en Apollonia geen tanden plombeert... dus...
Wat dus ?
Laat mij toch dat kleine beetje steun... Laat mij dat beetje hoop, geef mij terug het geloof in die verhaaltjes, vertellingen, sagen, legendes... Laat mij weer wat kind zijn.
Niet kind qua grootte, niet qua verstand, maar geef mij terug dat vertrouwen in de verhaaltjes, in de mensen, in de mensheid. Laat mij weer met grote ogen luisteren naar Zuster Hubertine die ons verhaalde hoe bij een man die op de Gewijde Hostie had gebeten, de mond overliep van het Bloed. Allemaal met hoofdletters uitgesproken.

Wat hadden we een die vertrouwen en een heilige schrik van al die dingen. Eerbied vol vrees. Heel simpel, heel puur.
Nu denken we.
Beredeneren we.
En dromen zijn verboden.
Alleen een ouwe gekke opa mag dat nog doen in zijn blog. En dan hoort die Opa hoe ze zijn verhaaltjes appreciëren... Wellicht omdat opa zegt wat zij niet meer durven zeggen? Wellicht omdat het geen mode meer is om Kind te zijn ? Maar iedereen het toch wel nog in zich heeft ?

Troost je, ook ik kan niet meer geloven in de heilzame kracht van het ten van een Sint Hubertus-broodje... Maar ik heb heimwee naar de tijd dat we dat nog wel geloofden, dat we geestelijke muurtjes opbouwden rondom rond ons, om steviger in de boze wereld te staan.Nu moeten we die steun zoeken in een wetenschap die het ook niet weet...

tot de volgende ?

(foto: Sinte Appolonia met de tang in haar hand, symbool van het tandentrekken) En oh ja... Google eens naar Skepp... Kom je bij mensen die alle "bijgeloof" willen weren, en rotsvast geloven in Sint Darwin...