Ondertussen ben ik al lang zelf opa... en is de tijd zo erg veranderd dat mijn kleinkinderen, nochtans met West Vlaamse roots, wellicht niet meer weten wat een vumme is of was...
Voor niet-Westvlamingen is dit woord wellicht sowieso Latijn.
Een vumme was het West-Vlaamse woord voor een opper, een hooi- of stro-opper... Maar zelfs een opper is wellicht aan de huidige generatie jongeren niet meer bekend. (En de "franse" zin was een inside mopje van wijlen mijn vader...) (Er was er nog eentje: "Stoelez vous" tegen een gast die mocht gaan zitten)
In de gang van mijn huis hangt een schilderij waarop nog een opper (een vumme) geschilderd is.
Het beeld is nu wellicht alleen nog daarvan bekend... van oude schilderijen en tekeningen.
(Misschien moet ik hen vertellen dat het in het Engels een haystack is... Misschien herinneren zij het zich dan van een of andere film ? )
Ach, het doet er ook niet toe... Het is voor mij één van die vele dingen die me er aan herinneren dat er zo verschrikkelijk veel verdwenen is uit onze wereld... Vanmorgen zag ik nog een cartoon die er ons op wees dat een hele tijd geleden de voorruit van je auto regelmatig moest gepoetst worden, omdat het vol hing met dode insecten, die zich te pletter hadden gevlogen tegen je voorruit... Met andere woorden: we moeten vaststellen dat er heel wat insecten verdwenen zijn van onze aardkloot.
De hooioppers/stro-oppers waren al bezig met verdwijnen toen ik klein was... Je zag er steeds minder en minder. Dat had ook te maken met de mechanisatie: hooi en stro werden door een machine in nette balkvormige dingen geperst, van zo'n dertig à veertig kilo. Die staken we dan met de hooivork tot aan de opening van de zolder, waar de boer ze binnentrok en netjes opstapelde.
Stro verdween ook nog door de manier van teelt, waarbij men de kracht van de plant niet meer laat gaan naar een lange stengel, maar die groei breekt en zo alle kracht naar de vorming van de aar jaagt... Dus : geen stro meer.
Je moet eens kijken naar de schilderijen van Breughel, daar zie je duidelijk hoe hoog dat stro wel was. Dat lange stro heb ik nog geweten, en toen ze met de machine het graan kwamen pikken, moest er eerst een stuk met de hand gepikt worden, om zo de machine toe te laten tot het veld, zonder verlies aan graan en stro... Achter het machine liepen we dan om schoven te maken, die dan tegen elkaar werden gezet (stuiken) om nog wat te drogen. Naderhand kwamen we met paard en kar die schoven halen, en op de boerderij kwam dan de dorsmachine...
Vanmorgen reden hier twee kolossen van machines de tuinboontjes af...
De boontjes worden hier dan meteen opgehaald en naar de fabriek gebracht... Geen tijdverlies, en zorgen dat er ook geen kwaliteitsverlies is door verhitting...
Is dat allemaal beter ?
Ik twijfel daar steeds meer over...
Ik zie nu, nu de boontjes verdwenen zijn, een dood veld voor de deur. Dood, want er zit geen leven meer in die bodem. Alles is dood, door besproeiingen maar wellicht nog meer doordat de bodem door al die zware machines in elkaar gedrukt is, en een haast ondoordringbare laag is gaan vormen.
Als er een probleem is met het peil van het grondwater, dan is daar een van de hoofdredenen te vinden. De velden zijn haast even ondoordringbaar geworden als het vele beton van wegen, bedrijven, woningen...
Tijdens mijn wandelingen zag ik op de verkavelingsbaantjes dat die er al liggen van in 1977... Ik schrok ervan dat het al zo lang was. Maar dat is ook het ogenblik geweest van de ruilverkavelingen, waardoor de velden veel groter werden... En ook de reden waarom al die grachtjes en beekjes verdwenen. Waardoor de erosie nog veel erger werd... enzovoort, enzovoort...
Ik denk dat we, als we weer een betere waterhuishouding willen, we weer naar kleinere partijen moeten, met beekjes tussen en haagkanten met tronken die vooral dienden om de grond vast te houden en de erosie tegen te houden. Zo gaan we niet anders kunnen dan ook die machines weer wat meer op mensenmaat te maken, en zal er weer kans zijn om de bodem weer te laten leven...
Geen makkelijke keuze... Maar het is terug naar een wereld op mensenmaat, niet op maat van mastodonten...
1 opmerking:
Tot voor enkele jaren heb ik Siberische oerrogge gekweekt. De planten bereikten een hoogte van om de 2 meter en met het stro mulch ik (nog altijd)
mijn aardappels.
Een reactie posten