Heel lang geleden is het geld ontstaan. Heersers lieten muntstukken slaan -gewoonlijk met hun eigen konterfeitsel er op, of dat van goden- die op zich een waarde hadden, en die het systeem van ruilhandel vereenvoudigden. In plaats van een paard te ruilen voor twee koeien en een schaap, kreeg je nu goudstukken waarmee je twee koeien en een schaap kon kopen.
Omdat die goudstukken onderhevig waren aan vervalsingen en aan het "knippen", waarbij men een deeltje van het goud afknipte en het muntstuk verder als volwaardig verkocht, kwam men op het idee om te gaan werken met symbolische muntstukken en symbolische brieven, die de waarde hadden van het goud, die veilig in de staatsbank lag.
Natuurlijk was ook dit systeem niet waterdicht, de staat kon een deel van het goud laten "verdwijnen", of kon meer geld uitgeven dan wat er in werkelijk gedekt werd door het beschikbare goud.
En uiteindelijk kwam men tot een systeem, waarbij men een gecontroleerd bedrag aan geld maakte, die in feite alleen waarde had uit hoofde van het feit dat iedereen die waarde aanvaardde.
Neem nu onze Euro, die heeft waarde doordat iedereen, over heel de wereld, die waarde aanvaardt. In werkelijkheid heeft het niet meer waarde dan de kosten van het (dure) papier en het dure drukken. Er is geen echte dekking meer, de dekking is louter fictief, en gaat over vage begrippen zoals productie, economie en dergelijke.Gaat het hier wat beter, dan is onze munt meer waard ten opzichte van een andere munt, gaat het slechter dan vermindert de waarde. Er zijn ook allerlei kunstgrepen mogelijk waarbij men de waarde van de eigen munt gaat beïnvloeden, en de waarde kunstmatig gaat beïnvloeden, om zo voordelen te scheppen ten opzichte van de internationale economie. (Ik hou het heel simpel om het duidelijk te houden voor iedereen)
Met het opkomen van het elektronische geld (bankkaart en dergelijke) creëert men in feite een bijkomend circuit van geld, maar men negeert dat bestaan officieel, omdat men anders een muntontwaarding veroorzaakt. Maar niemand kan ontkennen dat er tussen het doen van een betaling met de kaart en het werkelijk ontvangen van het geld, er een som geld bestaat die er in werkelijkheid niet is. Jij hebt je goederen ontvangen, en de verkoper heeft een soort belofte dat er betaald is.
Niet zo heel lang geleden heeft iemand dat systeem tot het uiterste doorgedreven en heeft computergeld gecreëerd, de bitcoin. Hij verkocht die bitcoin tegen een betaalde waarde, en gaf de bitcoin een waarde die iets hoger lag, zodat er een alternatieve soort geld en een alternatief geldcircuit ontstond. Momenteel zijn er al banken die de bitcoin als reëel beschouwen en het aanvaarden als echte munt. In feite is de uitvinder er gewoon in geslaagd te doen wat eigenlijk altijd in handen was van de regeringen te verschuiven naar de privaatsector. En als iedereen de waarde van de bitcoin aanvaardt, dan doet hij exact hetzelfde als tot op heden de regeringen deden. Hij geeft zijn munt een bepaalde waarde, en iedereen aanvaardt deze waarde.
Maar eigenlijk is deze waarde dus fictief, net zoals de waarde van de euro, de dollar en de pond louter fictief geworden zijn, en alleen bestaat doordat men die waarde aanvaardt. Wij betalen dus met een gewoon stukje papier waarmee we alleen kunnen betalen omdat de verkoper aan dat papiertje dezelfde waarde hecht als wij er aan hechten, als de staat, Europa, USA, China en alle andere landen aanvaarden als zijnde "de waarde".
Kortom, als morgen iemand met invloed gaat vertellen dat hij die briefjes niet meer aanvaardt, omdat ze niet gedekt zijn, dan heeft hij gelijk, en dreigt het systeem in één klap omver te vallen !
Dat is één deel van het bedrog.
Het tweede deel is minstens even groot, minstens even erg !
Heel onze economie is gebaseerd op een achterhaald systeem. Wij bestaan slechts dank zij een groeiende economie. Stilstaan is achteruitgaan, en achteruitgaan is de ineenstorting. Dat weten we allemaal.
Dus hebben we een systeem waarbij we de economie kunstmatig doen groeien. We creëren nieuwe behoeften, en we maken producten waarbij het stuk gaan gewaarborgd is binnen een bepaalde tijd. Ik overdrijf niet, dat is bewezen.
Je kunt de evolutie van de economie misschien het makkelijkst illustreren met iets triviaals zoals de nylonkousen...
In den beginne was de nylonkous een duur en heel teer ding.
Je was er heel zorgzaam mee, en er ontstond een soort nevenbedrijvigheid, bestaande uit dames die stukke nylonkousen zorgvuldig wisten te herstellen, wat goedkoper was dan het kopen van een nieuw paar kousen.
Dan kwamen er nieuwe soorten van weven en van garens, waardoor de kous sterker werd, en men produceerde die goedkoper. Daardoor viel het beroep van kousenherstellers weg, het was immers goedkoper om nieuwe te kopen.
Men begon de kousen te verkopen in allerlei kleuren, en er ontstond zelfs een markt voor dergelijke kousen in de hobby-sector, want je kon er leuke dingen mee maken.
Dus breidde de markt uit, en kon men meer en goedkoper kousen maken.
Maar hobby kent ook zijn modes, en dus verdween die markt, en dreigde de markt van de kousen verzadigt te geraken. Dus maakte men die kousen fijner, mooier, en eleganter, pushte die door allerlei campagnes, en maakte die dingen zo goedkoop dat ze binnen het bereik vielen van iedereen. En daar ze zo goedkoop waren zagen we dat mensen waren die het niet eens meer de moeite vonden deze te wassen, je kocht gewoon nieuwe.
De enige factor die nu nog invloed had op de massale productie, was de mode-industrie...
Maar het gaat er over dat men de dingen eerst onmisbaar gaat maken, en het dan massaal gaat produceren. Maar dat volhouden kan alleen door te maken dat die dingen heel vlug stuk gaan !
Overdrijf ik ? Kijk eens naar de GSM... Wie had er ooit voorzien dat er een tijd zou komen dat iedereen altijd en overal bereikbaar zou zijn? Niemand ! Ik heb de tijd meegemaakt dat in onze wijk er maar een par mensen waren met een telefoon thuis. Er was voor noodgevallen een publieke telefooncel. Dat is ondertussen verworden tot een object waar je een heel verhaal moet over vertellen om het duidelijk te plaatsen bij je kleinkinderen. ("Oh ja, zoals bij Doctor Who !")
Toen we in 1998 samen naar Rome gingen, keken Anny en ik, stomverbaasd naar al die op straat telefonerende mensen. Bij ons was dat nog uitzonderlijk, in Rome had toen al zowat iedereen een GSM. Ze snorden je telefonerend voorbij op hun Vespa's.
Nu heeft een kind in het eerste studiejaar al een GSM op zak...
Ik vind die dingen relatief duur, maar de levensduur bij de jongeren is minder dan één jaar !
We hebben een economie opgebouwd die bestaat uit wegwerpartikelen, en we putten de mogelijkheden van de aarde in ijltempo uit. We vergiftigen die zelfde aarde, en stouwen haar vol met afval.
Eigenlijk zijn we bezig op een onverantwoorde manier alle middelen uit te putten en een lege toekomst te creëren voor wie na ons komt.
De huidige bewindvoerders (en daarbij denk ik heus niet alleen aan rechts), willen het bestaande systeem in gang houden, en kiezen dus voor een systeem van volledige tewerkstelling, productie, groei-economie... We moeten ons dringen gaan beraden of dat wel het goed antwoord is ! Moeten we niet gaan pteren voor een totaal nieuw maatschappijbeeld, voor een totaal ander idee over de manier waarop de mens kan en moet gaan leven?
Als we producten gaan maken met als hoofddoel het stukgaan, dan is het toch duidelijk dat er iets mis is????
We moeten naar mijn gevoel gaan nadenken of we het wereldbeeld niet totaal moeten gaan herdenken, is het echt nodig dat iedereen gaat werken? Moeten we niet gaan denken aan het toekennen van waarde aan andere zaken, aan andere vormen van bestaan?
Eén ding kunnen we misschien al leren uit de huidige economie: het aandeel van de dienstensectoren is steeds zwaarder geworden. Op zich is dit iets waar geen productie bij komt kijken, men geeft waarde aan het verlenen van diensten. Ik denk dat we misschien ergens in die richting verder kunnen gaan, en terug waarde geven aan dingen die we nu niet meer doen wegens te duur ?
Ik heb de oplossing niet, maar we moeten er dringend naar op zoek, en we moeten dringend de mensheid andere waarden gaan geven !
tot de volgende ?
